Tăng khả năng tiếp cận vốn để đẩy lùi tín dụng đen

Mở rộng đối tượng vay

Việc nâng mức cho vay không có tài sản bảo đảm đối với các khách hàng là góp phần đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn của người dân (Ảnh TL)

Theo số liệu mới nhất từ NHNN cho biết, dư nợ tín dụng nông nghiệp nông thôn đã tăng 14,5% với hơn 14 triệu lượt khách hàng còn dư nợ; chiếm tỷ trọng gần 24% tổng dư nợ đối với nền kinh tế. Trong những năm qua, dư nợ tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn liên tục tăng trưởng nhanh. Các chính sách tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn đã góp phần đẩy mạnh triển khai các chương trình tín dụng đã đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn phục vụ sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản và nhu cầu vốn phục vụ phát triển nông thôn. Bên cạnh đó, các ngân hàng phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương, các tổ chức hội, đoàn thể giúp người vay vốn sử dụng đúng mục đích, hiệu quả. Từ đó, góp phần đẩy lùi tình trạng tín dụng đen ở khu vực nông thôn.

Thời gian qua, NHNN đã tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều chính sách nhằm thúc đẩy tín dụng đối với lĩnh vực này, góp phần thực hiện thành công Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo Quyết định 899/QĐ-TTg ngày 10/6/2013 của Thủ tướng Chính phủ. Mới đây nhất NHNN trình Chính phủ Nghị định số 116/2018/NĐ-CP ngày 24/10/2018 sửa đổi, bổ sung Nghị định số 55/2015/NĐ-CP cho phù hợp hơn với thực tế triển khai nông nghiệp trong tình hình mới với nhiều điểm mới đột phá.

Theo Vụ tín dụng các ngành kinh tế cho biết, Nghị định 116/2018/NĐ-CP với điểm đáng chú ý là sẽ nâng gấp đôi mức cho vay không có tài sản đảm bảo của một số đối tượng khách hàng là cá nhân, hộ gia đình. Cụ thể, cá nhân, hộ gia đình cư trú ngoài khu vực nông thôn có sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp được vay từ 50 triệu đồng lên 100 triệu đồng; Cá nhân, hộ gia đình cư trú tại địa bàn nông thôn từ 100 triệu đồng lên 200 triệu đồng.

Cũng theo Vụ tín dụng các ngành kinh tế, việc nâng mức cho vay không có tài sản bảo đảm đối với các khách hàng này góp phần đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn của người dân, nhất là vùng sâu, vùng xa, đồng thời góp phần hạn chế tình trạng khách hàng thiếu vốn sản xuất kinh doanh và không có tài sản bảo đảm phải tìm đến các nguồn vốn khác như tín dụng đen. NHNN cũng cho biết, sẽ bổ sung quy định mở rộng đối tượng được vay không có tài sản bảo đảm đầu tư nông nghiệp công nghệ cao; bổ sung quy định về việc tổ chức tín dụng được nhận tài sản hình thành từ vốn vay của dự án sản xuất kinh doanh ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp làm tài sản bảo đảm cho khoản vay nhằm tháo gỡ khó khăn về tài sản bảo đảm cho khách hàng.

Hạn chế tín dụng đen

Thúc đẩy tín dụng nhằm tháo gỡ khó khăn về vốn cho người dân (Ảnh TL)

Cơ quan Thanh tra giám sát (NHNN) cho biết, hiện nay chưa có khái niệm chính thống về tín dụng đen cũng như quy định của pháp luật. Tín dụng đen được hiểu là các tổ chức, cá nhân có hoạt động cho vay không được cấp phép của NHNN với lãi suất rất cao so với quy định, hay là cho vay nặng lãi. Đối tượng vay nặng lãi thường là những người cần tiền để chữa bệnh, giải quyết nhu cầu cuộc sống, người có thu nhập không ổn định, người dân sống ở vùng sâu vùng xa không có hiểu biết... Các đối tượng cho vay nặng lãi thường không quy định lãi suất cụ thể mà thường tính lãi suất theo ngày; thu nợ với nhiều hình thức trái pháp luật, thuê xã hội đen.

Cũng theo Cơ quan Thanh tra giám sát, tín dụng đen ngày càng biến tướng, tiếp cận người dân bằng cách treo tờ rơi, áp phích nơi công cộng, sử dụng mạng xã hội, núp bóng dưới các cửa hàng cầm đồ, công ty cho vay tài chính, núp dưới danh nghĩa kết nối ngân hàng và khách hàng... Hiện tín dụng đen chưa ảnh hưởng đến ngành ngân hàng, nhưng nếu quản lý không chặt chẽ sẽ dẫn đến vốn vay được sử dụng để cấp cho các đối tượng cho vay nặng lãi, từ đó tiềm ẩn nguy cơ rủi ro, nợ xấu, ảnh hưởng đến hoạt động của ngành 

Theo báo cáo nhanh ngành ngân hàng, thời gian qua đã phối hợp theo đề nghị của cơ quan công an, các sở, ban ngành, chính quyền địa phương tham gia xử lý 218 vụ việc liên quan đến tín dụng đen tại 16 tỉnh, thành phố với tổng số tiền là khoảng 117 tỷ đồng. Trong đó, đã xử lý 72 vụ việc, khởi tố 14 vụ, lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính 37 vụ. Theo Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an), tình trạng cho vay nặng lãi, tín dụng đen đã xảy ra từ nhiều năm nay, không chỉ có ở nông thôn, vùng sâu vùng xa, mà các khu công nghiệp, khu chế xuất tại thành phố lớn.

Các đối tượng cho vay nặng lãi cho vay rất nhanh gọn, nhưng có nhiều thủ đoạn để khống chế những người vay nợ. Các đối tượng hoạt động tín dụng đen thường núp bóng cầm đồ, kinh doanh đòi nợ thuê, các công ty tài chính cấp phép hoặc không được cấp phép, các tổ chức biến tướng huy động vốn với lãi suất rất cao, hoạt động dưới hình thức kinh doanh đa cấp, góp hội, họ, phường, dưới hình thức cho vay trực tuyến, cho vay online... Để đẩy lùi tín dụng đen, theo Cục Cảnh sát hình sự, cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trong đó quy định rõ trách nhiệm của các bộ ngành.

Bộ Công an đang có kế hoạch điều tra cơ bản, yêu cầu công an từng địa phương lên đối sách với từng băng nhóm, đối tượng; chỉ đạo mở các đợt cao điểm trấn áp tội phạm, gắn với bảo vệ an ninh trật tự trong dịp Tết Nguyên Đán. Theo NHNN, ngành ngân hàng đang tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách cải tiến quy trình, thủ tục cho vay, rút ngắn thời gian xét duyệt cho vay, đa dạng hóa các loại sản phẩm tín dụng, dịch vụ ngân hàng, các gói tín dụng hỗ trợ phù hợp với từng phân khúc, đối tượng khách hàng. Đồng thời, mở rộng mạng lưới hoạt động của các tổ chức tín dụng ở những địa bàn có mạng lưới hoạt động ngân hàng chưa tương xứng với nhu cầu tiếp cận tín dụng, dịch vụ ngân hàng của người dân, nhất là những địa bàn đang là điểm nóng về tín dụng đen.

Đoàn Hương