Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp có thể tăng trong năm 2022

Trong báo cáo mới đây, SSI Research chỉ ra, kỳ hạn bình quân của trái phiếu doanh nghiệp phát hành năm 2021 giảm xuống 3,86 năm từ mức trung bình 4,32 năm của 2020. Nguyên nhân chủ yếu do trái phiếu nhóm ngân hàng và bất động sản đều có kỳ hạn ngắn hơn lần lượt 0,5 năm và 0,3 năm, về mức 4,2 năm và 3,6 năm. Nhóm năng lượng và khoáng sản cũng có kỳ hạn ngắn hơn 0,86 năm xuống bình quân 6,4 năm và vẫn là nhóm có kỳ hạn dài nhất.

Theo Ngân hàng Nhà nước, mặt bằng lãi suất cho vay của các ngân hàng giảm 82 bps trong năm 2021. Phù hợp với xu hướng đó, lãi suất danh nghĩa bình quân các trái phiếu doanh nghiệp phát hành cũng giảm 111 bps, về mức 7,86%/năm, mức giảm mạnh nhất ghi nhận trong quý IV/2021.

Do đó, mức lãi suất năm 2021 sẽ tạo bàn đạp, hỗ trợ lãi suất năm 2022. Theo đó, năm 2022, SSI Research đánh giá thị trường trái phiếu doanh nghiệp có khả năng tăng trưởng tốt do cung cầu duy trì ở mức cao. Mặt bằng lãi suất tiền gửi năm 2022 có thể tăng nhẹ 20 - 25 bps nên chênh lệch lãi suất kênh trái phiếu doanh nghiệp so với kênh tiền gửi vẫn duy trì ở mức hấp dẫn, nhu cầu đầu tư trái phiếu doanh nghiệp vẫn cao.

Mặt khác, số trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn năm 2022 ước khoảng 266.000 tỷ đồng, tăng 39% so với năm 2020 và chiếm khoảng 19% lượng trái phiếu doanh nghiệp lưu hành. Nhu cầu phát hành để đảm bảo vòng quay vốn của các doanh nghiệp khá cao. Cùng với đó, hoạt động sản xuất kinh doanh được kỳ vọng sẽ sôi động hơn 2021 khi nền kinh tế đang mở cửa trở lại sau đại dịch. Bởi vậy, nguồn cung trái phiếu doanh nghiệp dự kiến vẫn rất dồi dào.

Tuy nhiên, dự thảo sửa đổi Nghị định 152/2020/NĐ-CP đối với phát triển trái phiếu riêng lẻ sẽ quy định chi tiết hơn về trách nhiệm công bố thông tin, hoạt động lưu ký tập trung, điều kiện đăng ký, thay đổi hoặc hủy bỏ giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán… để phát triển thị trường thứ cấp.

Ngoài ra, dự thảo còn đưa ra một số điểm sửa đổi bổ sung quan trọng, có thể tác động mạnh đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Thứ nhất, doanh nghiệp không được phát hành trái phiếu để góp vốn dưới mọi hình thức, mua cổ phần, mua trái phiếu của doanh nghiệp khác, hoặc cho doanh nghiệp khác vay vốn.

Thứ hai, trường hợp doanh nghiệp phát hành sử dụng tiền thu từ phát hành trái phiếu không đúng mục đích tại phương án phát hành trái phiếu hoặc cam kết với nhà đầu tư, nhà đầu tư yêu cầu doanh nghiệp phát hành trái phiếu mua lại trái phiếu trước hạn.

Thứ ba, yêu cầu có xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu và phát hành trái phiếu trong trường hợp phát hành trái phiếu cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân, phát hành trái phiếu không có tài sản đảm bảo, không có bảo lãnh thanh toán, doanh nghiệp phát hành có kết quả kinh doanh của năm liền trước năm phát hành lỗ hoặc có lỗ lũy kế tính đến năm phát hành.

Do đó, nhóm nghiên cứu của SSI cho rằng, nếu quy định trên có hiệu lực, cơ hội huy động vốn trái của các doanh nghiệp sẽ giảm bớt đáng kể. Ngoài ra, việc siết cứng quy định về mục đích phát hành với dòng vốn trái phiếu (thường dài 3 - 5 năm) cũng có thể khiến doanh nghiệp phải cân nhắc lại về kênh gọi vốn này.

“Do mặt bằng lãi suất tiền gửi nhích tăng nên lợi suất trái phiếu doanh nghiệp sẽ tăng theo, khi mà hơn 70% trái phiếu doanh nghiệp phát hành có lãi suất thả nổi. Bên cạnh đó, xu hướng tăng lãi suất điều hành của các ngân hàng trung ương lớn và áp lực lạm phát trên thế giới có thể tác động đến tâm lý nhà đầu tư, làm tăng kỳ vọng lãi suất với các đợt phát hành trái phiếu mới”, báo cáo nhấn mạnh.