Bộ trưởng Đinh La Thăng: "Không thể có chuyện phí chồng phí"

Trong chương trình "Dân hỏi-Bộ trưởng trả lời” tối 28/6, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng đã trực tiếp giải đáp những thắc mắc của người dân về việc "đường vừa làm xong đã lún", tình trạng "phí chồng phí" và cả câu hỏi liệu có việc "bán sân bay Phú Quốc"...

Thưa Bộ trưởng, một cán bộ hưu trí ở Thừa Thiên-Huế hỏi về dự án BOT quốc lộ 1, đoạn qua Thừa Thiên-Huế, vừa làm xong đã bị hằn lún và nghe nói ở một số quốc lộ khác cũng có tình trạng tương tự. Xin hỏi Bộ trưởng, hằn lún có phải do nhà thầu thi công kém chất lượng không?

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Thực ra điều phản ánh của người dân là hoàn toàn đúng đắn. Bởi việc hằn lún không phải vừa rồi mới nóng mà nóng từ nhiều năm nay. Chúng tôi đáng giá, nhà đầu tư, nhà thầu không ai muốn để xảy ra hằn lún cả. Bởi thời hạn bảo hành trước đây là 1 – 2 năm. Bây giờ chúng tôi đã nâng thành 4 năm. Để xảy ra hằn lún, nhà đầu tư, nhà thầu sẽ phải bỏ tiền ra để sửa chữa.

Hơn nữa, khi xảy ra hằn lún, nhà đầu tư sẽ không được thu phí cho đến khi khắc phục xong trong khi họ phải chịu lãi của khoản vay ngân hàng hàng nghìn tỷ đồng. Đáng nói hơn, toàn bộ chi phí sửa chữa hằn lún này do nhà đầu tư tự bỏ ra, không được đưa vào giá trị quyết toán dự án.

Bộ trưởng Đinh La Thăng trong chương trình Dân hỏi - Bộ trưởng trả lời.

Chính vì vậy, hiện nay chúng tôi đang cho tập trung rà soát lại toàn bộ quy chuẩn, quy phạm về thiết kế; kiểm soát chặt chẽ chất lượng vật liệu; kiểm soát quá trình thi công của nhà đầu tư và nhà thầu thi công; hướng dẫn điều chỉnh thiết kế cấp phối, thay đổi công nghệ sản xuất đá, kiểm soát tải trọng xe… để hạn chế tối đa hiện tượng hằn lún này.

Thưa Bộ trưởng, một câu hỏi không mới nhưng một số người dân vẫn muốn đặt ra với Bộ trưởng đó là có hay không hiện tượng phí chồng phí, khi người dân vừa phải thu phí đường bộ vừa phải thu phí khi đi qua các trạm BOT?

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Theo quy định của Luật Giao thông đường bộ và các văn bản hướng dẫn, phí đường bộ thu trên đầu phương tiện dùng để bảo trì các đường quốc lộ, đường địa phương do ngân sách Nhà nước đầu tư. Phí thu khi đi qua các trạm BOT dùng để hoàn vốn và bảo trì cho các dự án BOT đó. Mỗi loại phí có phương thức, nội dung và mục đích sử dụng khác nhau. Do đó, không thể có chuyện phí chồng phí được.

Thưa Bộ trưởng, theo luật pháp quy định thì hoàn toàn có quyền thu 2 loại phí này. Nhưng người dân vẫn băn khoăn là quỹ bảo trì đường bộ đã được sử dụng hết chưa mà phải tính tới phí đi qua các đường BOT?

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Hằng năm, về Quỹ Bảo trì đường bộ, việc thu theo đầu phương tiện chỉ chiếm khoảng 25%, ngân sách Nhà nước phải bù khoảng 25%. Như vậy, mỗi năm còn thiếu 50% nữa. Phí thu khi đi qua các trạm BOT không phải để bù cho phần thiếu của Quỹ Bảo trì đường bộ mà để hoàn vốn cho nhà đầu tư, để bảo trì đường của dự án BOT.

Một người dân chia sẻ: Tôi đi qua Quảng Bình thì có thấy xây 1 trạm thu phí mới, trong khi cách đó chưa đầy 20 km thì đã có trạm thu phí Đèo Ngang rồi. Tôi được biết theo chủ trương của Chính phủ, Bộ GTVT đang xử lý theo hướng là bỏ các trạm thu phí có khoảng cách dưới 70 km. Tuy nhiên, các trạm thu phí cũ chưa được dẹp bỏ thì các trạm mới đã mọc lên. Xin được hỏi Bộ trưởng, tại sao lại có tình trạng như vậy?

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Trước hết, chúng ta phải khẳng định là việc đặt trạm thu phí phải theo đúng quy định của Luật. Đối với trạm thu phí đặt trên đường quốc lộ thì cần phải có sự thỏa thuận giữa Bộ GTVT, Bộ Tài chính và UBND cấp tỉnh, thành phố. Đối với trạm thu phí đặt trên đường địa phương thì do HĐND tỉnh, thành phố quyết định.

Tuy nhiên, hiện nay có sự thay đổi chính sách. Do đó, một số trạm thu phí đặt trước đây là do vấn đề lịch sử để lại, cần phải thay đổi. Hiện nay thực hiện chủ trương, chỉ đạo của Chính phủ, Bộ GTVT đang rà soát và sẽ xóa bỏ một số trạm thu phí không hợp lý.

Đối với trạm Đèo Ngang, hiện nay chúng tôi đang đàm phán với nhà đầu tư để cố gắng đến đầu năm 2016 sẽ dẹp bỏ trạm này, để bảo đảm đúng theo quy định hiện hành của Nhà nước.

Thưa Bộ trưởng, một con đường cao tốc được xây theo hình thức BOT thường tốn tới hàng nghìn tỷ đồng và mức phí của người dân phải nộp khi đi qua thì không hề nhỏ. Đơn cử như cao tốc Nội Bài - Lào Cai thì mức phí cao nhất lên tới 1,2 triệu đồng. Xin được hỏi Bộ trưởng khi thu mức phí cao như vậy, Bộ GTVT có chứng minh được hiệu quả kinh tế cho người dân hay không?

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Mỗi một dự án triển khai đều phải được tính toán, đánh giá hiệu quả kinh tế-xã hội, hiệu quả tài chính của dự án. Thực tế từ khi dự án đưa vào khai thác, thời gian đi từ Hà Nội lên Lào Cai đã rút ngắn còn một nửa. Chi phí xăng dầu, chi phí khấu hao, sửa chữa cũng giảm được 30%. Trên thực tế, hầu như các loại xe tải, xe không cần đi bám sát đường cũ nữa thì đều đã đi trên đường cao tốc.

Thưa Bộ trưởng, một cựu chiến binh hỏi: "Tôi nghe nói Bộ GTVT đang trình Chính phủ chủ trương được bán sân bay Phú Quốc. Sân bay là công trình chiến lược quan trọng và chưa có tiền lệ bán cho tư nhân. Tôi rất băn khoăn không biết việc bán cho tư nhân có ảnh hưởng đến vấn đề an ninh, quốc phòng hay không"?

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Tôi xin được nói lại đây không phải là bán sân bay Phú Quốc, mà đây là một hình thức chuyển nhượng kết cấu hạ tầng hàng không đã được quy định trong Luật và các văn bản hướng dẫn.

Sân bay Phú Quốc.

Do đó, chỉ chuyển nhượng quyền khai thác cảng hàng không thôi. Còn quyền sở hữu hạ tầng hàng không, quyền sở hữu đất, nhiệm vụ của cơ quan quản lý Nhà nước không được chuyển giao cho nhà đầu tư mới. Việc chuyển nhượng này cũng phải bảo đảm vấn đề quốc phòng-an ninh.

Những hạng mục kết cấu hạ tầng hàng không có liên quan, dùng chung cho mục đích dân sự và quân sự đóng vai trò quan trọng thì không chuyển nhượng. Thực ra, trên thế giới hay trong khu vực thì họ làm lâu rồi nhưng đối với nước ta là việc mới. Do đó, Bộ GTVT đã trình Thủ tướng Chính phủ cho phép làm thí điểm. 

Cũng liên quan đến sân bay Phú Quốc, một số doanh nhân gửi thư về chuyên mục chia sẻ: Tôi thường xuyên bay tuyến Hà Nội – Phú Quốc và ngược lại. Nếu sau này, sân bay này được bán cho tư nhân thì liệu họ có tự ý nâng giá dịch vụ vô tội vạ với các hãng hàng không, để rồi các hãng hàng không lại tăng phí lên hành khách hay không, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Như tôi đã nói, việc quản lý nhà nước không có sự thay đổi dù đó là nhà đầu tư này hay nhà đầu tư khác.

Toàn bộ vấn đề giá cả, nhà nước vẫn quản lý theo quy định của Bộ Tài chính, quản lý theo khung giá dịch vụ hàng không và phí hàng không. Nhà đầu tư được nhượng quyền khai thác Cảng hàng không Phú Quốc trong một thời gian nhất định sẽ phải trả lại cho nhà nước và giá cả phải được thực hiện theo đúng quy định của Bộ Tài chính.

Nhà đầu tư không được tự ý nâng giá, và giá trị chuyển nhượng đó cũng phải được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền định giá. Nếu có nhiều nhà đầu tư thì phải tổ chức đấu giá công khai, minh bạch để đảm bảo tránh thất thoát tài sản nhà nước.

Tóm lại, sự chuyển nhượng này không dẫn đến sự độc quyền, không dẫn đến khả năng một nhà đầu tư có quyền chi phối để nâng giá dịch vụ hàng không và phí hàng không.

Xin cảm ơn Bộ trưởng!