5 tiêu chí để xác định, điều chỉnh lương tối thiểu

Đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu

Bộ luật Lao động hiện hành quy định mức lương tối thiểu phải bảo đảm nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy việc định lượng nhu cầu sống tối thiểu không hề đơn giản và vẫn đang tồn tại nhiều tranh luận về phương pháp tính, căn cứ tính. Nhiều ý kiến chuyên gia nhận định mức lương tối thiểu vùng hiện nay chưa đáp ứng được đầy đủ mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ.

Do đó quá trình xây dựng Dự thảo Bộ luật Lao động 2012 (sửa đổi), nhiều ý kiến cho rằng cần sửa đổi quy định mức lương tối thiểu theo hướng đảm bảo “mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ”. Theo đó đề nghị bổ sung thêm các yếu tố xác định mức lương tối thiểu vùng để làm căn cứ cho Hội đồng tiền lương quốc gia nghiên cứu đề xuất.

Dự thảo sửa đổi đã đưa ra khái niệm ngắn gọn hơn so với luật hiện hành về lương tối thiểu: “Mức lương thấp nhất được trả cho người lao động làm công việc giản đơn trong điều kiện lao động bình thường” (khái niệm về lương tối thiểu trong Bộ luật Lao động 2012 (hiện hành), ngoài thông tin trên còn được bổ sung thêm nội dung: “phải bảo đảm nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ”).

Thay vào đó, nội dung "đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ" đã được Dự thảo chuyển thành 1 trong 5 tiêu chí mới xác định, điểu chỉnh lương tối thiểu quy định tại Điều 92.

Dự thảo sửa đổi đã bổ sung thêm các yếu tố xác định mức lương tối thiểu vùng để làm căn cứ cho Hội đồng tiền lương quốc gia nghiên cứu đề xuất.

Doanh nghiệp chủ động xây dựng thang, bảng lương

Dự thảo Bộ luật Lao động 2012 (sửa đổi) cũng quy định, người sử dụng lao động chủ động xây dựng thang, bảng lương và định mức lao động làm cơ sở để tuyển dụng, sử dụng lao động, thỏa thuận mức lương ghi trong hợp đồng lao động và trả lương cho người lao động.

Mức lao động được hiểu là mức trung bình tiên tiến, bảo đảm số đông người lao động thực hiện được mà không phải kéo dài thời giờ làm việc bình thường và phải được áp dụng thử trước khi ban hành chính thức. Bên cạnh đó, Dự thảo quy định người sử dụng lao động phải tham khảo ý kiến tổ chức của người lao động tại cơ sở khi xây dựng thang lương, bảng lương, định mức lao động và công bố công khai tại nơi làm việc (Điều 94 Dự thảo).

Tuy nhiên, quy định gửi thang lương, bảng lương tới cơ quan quản lý Nhà nước về lao động cấp huyện nơi đặt cơ sở sản xuất, kinh doanh của người sử dụng lao động đã không còn được đề cập.

Về trả lương, Dự thảo quy định việc trả bằng tiền đồng Việt Nam, trừ trường hợp trả cho người không cư trú, người cư trú là người nước ngoài theo quy định của pháp luật về ngoại hối.

Theo đó, mỗi lần trả lương, người sử dụng lao động phải thông báo bảng kê trả lương cho người lao động, gồm: Mức lương cơ bản; tiền trả làm thêm giờ và khoản tiền khác (nếu có); nội dung và tiền bị khấu trừ theo quy định tại của Bộ luật này.

Về nguyên tắc, người sử dụng lao động trả lương trực tiếp cho người lao động. Trường hợp bất khả kháng mà không thể thực hiện trả lương trực tiếp, Dự thảo quy định người sử dụng lao động có thể trả lương cho người được người lao động ủy quyền hợp pháp.

Một điểm mới đáng chú ý nữa là, Dự thảo đã bổ sung thành phần chuyên gia lĩnh vực kinh tế, xã hội, lao động, tiền lương trong Hội đồng tiền lương quốc gia. Theo đó, Hội đồng tiền lương quốc gia gồm: Các thành viên là đại diện cho các cơ quan Chính phủ, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam và tổ chức đại diện người sử dụng lao động ở Trung ương, một số chuyên gia lĩnh vực kinh tế, xã hội, lao động, tiền lương (khoản 2 Điều 93 Dự thảo).

Về mức lương tối thiểu vùng, Thủ tướng Chính phủ quyết định và công bố theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH và khuyến nghị của Hội đồng tiền lương quốc gia.

Theo chương trình, Dự thảo Bộ luật Lao động 2012 (sửa đổi) sẽ được lấy ý kiến Quốc hội tại kỳ họp tháng 5 và thông qua vào kỳ họp tháng 10 năm 2019.