Thương mại điện tử nở rộ sẽ định hình lại thị trường bán lẻ Việt Nam

Mặc dù dịch bệnh Covid-19 đã buộc Việt Nam và nhiều nước trên thế giới phải áp đặt các lệnh giới nghiêm, tổng mức bán lẻ và hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa vẫn có những tín hiệu khả quan trong quý I/2021. Dù đối diện với tình hình dịch bệnh, các chỉ số bán lẻ phản ứng trái ngược với hiện trạng thị trường. Tổng doanh thu bán lẻ vẫn tiếp tục gia tăng khi mà thương mại điện tử và các nhãn hàng quốc tế thâm nhập thị trường.

Dự kiến năm 2021 doanh thu thương mại điện tử trên di động sẽ đạt 7 tỷ USD và đến năm 2023 có khả năng sẽ chạm tới mức 10,2 tỷ USD. Cùng với sự phát triển của thương mại điện tử, các dịch vụ giao hàng cũng phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn này, và nhất là đối với ngành ăn uống, các chủ doanh nghiệp cấp tiến đã chủ động và tăng cường các dịch vụ giao hàng. Rất nhiều chuỗi siêu thị cũng đã mở rộng dịch vụ giao hàng tận nhà như Vinmart, BigC, Saigon Coopmart…

Có thể thấy, khi ranh giới giữa mua sắm online và offline ngày càng mờ nhạt, sự kết hợp của các thương vụ này đang vẽ nên một sân chơi mới cho thị trường bán lẻ Việt Nam. Cơ quan Thương mại điện tử và Kinh tế số Việt Nam (iDEA) báo cáo: 53% đã mua sắm trực tuyến vào năm 2020. Doanh thu bán lẻ dự báo vẫn lạc quan.

Theo Trading Economics, doanh số bán lẻ dự báo tăng 11% trong năm 2021, vượt xa với các nước Đông Nam Á khác. Được đánh giá là thị trường bán lẻ tiềm năng, xếp hạng 4 về tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử trong những quốc gia Đông Nam Á, chi tiêu hộ gia đình Việt Nam trong năm 2021 dự kiến tăng 9,6% theo năm, tăng so với mức dự báo 0,5% năm 2020, theo Fitch Solutions.

Các danh mục chi tiêu của người tiêu dùng dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng trở lại trong 2021. Theo Kế hoạch tổng thể quốc gia về phát triển thương mại điện tử giai đoạn 2021 - 2025, đến năm 2025, sẽ có tới 55% dân số tham gia mua sắm trực tuyến.

Dẫu có tốc độ phát triển như vậy, nhưng thị trường đã chứng kiến nhiều doanh nghiệp phải đóng cửa, trả mặt bằng, hoặc thu hẹp mô hình kinh doanh. Theo giới chuyên gia, đây là một quy luật đào thải tự nhiên.

Ví như trung tuần tháng 5 vừa qua, đại siêu thị E-mart Hàn Quốc sẽ được tiến hành nhượng quyền cho Tập đoàn ô tô Trường Hải Thaco trong thời gian tới. Gặp nhiều trở ngại trong việc mở rộng hoạt động tại thị trường Việt Nam, sau hơn 6 năm mở một đại siêu thị, thương hiệu này vẫn chưa thể mở thêm bất kì một điểm bán nào, nguyên do một phần đến từ mô hình đại siêu thị đòi hỏi diện tích mặt bằng lớn. Đây không phải lần đầu tiên một thương hiệu ngoại gặp khó, cạnh tranh chật vật tại thị trường bán lẻ Việt Nam. Trước đó, chuỗi siêu thị Auchan từ Pháp cũng được chuyển nhượng cho nhà bán lẻ nội là Saigon Coop, hay sự tháo chạy của các tập đoàn tiềm lực như Casino Group, Metro Group...

Nhận định về câu chuyện này, bà Từ Thị Hồng An, Giám đốc cho thuê thương mại Savills Việt Nam cho biết: “Trong thời gian vừa qua, những ảnh hưởng của Covid-19 đã gây ra khá nhiều khó khăn cho thị trường bất động sản, đặc biệt là các đơn vị bán lẻ. Dù khó khăn, xong phân khúc bán lẻ ở thời điểm hiện tại vẫn đang đón nhận nhiều nguồn đầu tư ngoại khi ghi nhận nhiều giao dịch mở mới một số thương hiệu theo chuỗi thuộc về ngành hàng ăn uống, thời trang và phụ kiện, điều này cho thấy các thương hiệu quốc tế vẫn nhìn thấy tiềm năng tại thị trường Việt Nam”.

Bà An cũng cho biết thêm, các thương hiệu quốc tế từ trung đến cao cấp cũng đang có kế hoạch thâm nhập vào thị trường Việt Nam. Làn sóng mở rộng của các thương hiệu ngoại cũng đang tạo ra những điểm sáng cho ngành bán lẻ. Tại các trung tâm thương mại, xu hướng khách thuê chủ chốt là thời trang và phụ kiện sẽ tiếp tục trong giai đoạn tới ở khu vực ngoài trung tâm thành phố. Ngoài ra, nhóm ngành hàng ăn uống, cửa hàng tiện lợi được dự đoán sẽ tiếp tục được mở rộng thêm theo hướng phát triển tại các khu vực đông dân cư.

Ngoài ra, trong bối cảnh hoạt động bán lẻ tại khu vực ngoài trung tâm đang gặp khó khăn, các chủ nhà đã chủ động tìm cách hỗ trợ khách thuê như ưu đãi miễn phí tiền thuê trong suốt giai đoạn thi công hoặc áp dụng chiết khấu lên đến 40% trong 2 - 3 tháng đầu tiên đối với các giao dịch mới.

Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp ngoại vẫn xem thị trường bán lẻ Việt Nam là một miền đất hứa cần được khai phá, vì chỉ một ngày trước khi thông tin về thương vụ của chủ đầu tư E-mart và Tập đoàn ô tô Trường Hải Thaco được đăng tải, “gã khổng lồ” Alibaba và Baring Private Equity Asia (BPEA) đã đạt được thỏa thuận chi 400 triệu USD mua 5,5% tỉ lệ sở hữu sau phát hành tại The CrownX - nền tảng tiêu dùng bán lẻ hợp nhất của Masan tại Masan Consumer Holdings và VinCommerce (sở hữu chuỗi bán lẻ VinMart và VinMart+). Sau giao dịch này, VinCommerce sẽ là nhà bán lẻ nhu yếu phẩm hàng đầu trên nền tảng thương mại điện tử Lazada (cũng thuộc sở hữu Alibaba).