Tết Thanh minh là ngày gì, nguồn gốc và ý nghĩa thế nào?

Tết thanh minh là ngày gì

Tết thanh minh hay Tiết thanh minh là một ngày lễ có nguồn gốc từ văn hóa Trung Hoa cổ đại, bắt nguồn từ một câu chuyện từ đời Xuân Thu ở Trung Quốc. Hàn thực trong tiếng Hán là đồ ăn lạnh.

Vào đời Xuân Thu (770 - 221), khi gặp loạn, Tấn Văn Công, vua nước Tấn, phải sống lưu vong lay lắt ở nước khác, lúc ở nước Tề, lúc ở nước Sở.

Khi đó, Giới Tử Thôi, người đi theo phò tá, đã vô cùng tận tụy với vua nước Tấn. Vì lương thực cạn kiệt, vị vua rất đói nên Giới Tử Khôi đã cắt cả thịt đùi của mình và nấu cho vua ăn.

Lúc ăn, vua không hề hay biết. Sau khi phát hiện ra, ông đã vô cùng cảm kích với Giới Tử Khôi. Trải qua 19 năm vua tôi khổ cực nếm mật nằm gai để chờ ngày trở về. Sau này, vua Tấn Văn Công trở lại ngôi vị của mình, ông đã phong thưởng cho những người có công với mình trong lúc hoạn nạn. Tuy nhiên, ông lại quên mất người đã từng hết lòng vì ông - Giới Tử Thôi.

Nhưng Giới Tử Thôi cũng không oán trách. Ông trở về quê hương và lên núi Điền Sơn ở ẩn cùng mẹ già. Mãi về sau, Tấn Văn Công mới sực nhớ ra người đã có ân nghĩa với mình. Ông cho người đi tìm và tìm Giới Tử Thôi về. Tuy nhiên, ông từ chối.

Tấn Văn Công ra lệnh đốt rừng nhằm ép Tử Thôi quay về. Thế nhưng, Tử Thôi vẫn ở lại và cả hai mẹ con cùng chết cháy trong rừng.

Nhà vua hối hận thì đã muộn, sau đó ông lập một miếu thờ Giới Tử Thôi và lấy ngày 3 tháng 3 là ngày giỗ của hai mẹ con Giới Tử Thôi. Vua thương xót và thấy lỗi lầm của mình. Ông liên cho lập miếu thờ Giới Tử Thôi. Ông cũng hạ lệnh người dân phải kiêng đốt lửa 3 ngày, chỉ ăn đồ nguội để tưởng nhớ.

Tuy ngày lễ này không phải là một ngày lễ lớn nhưng nó đã trở thành một ngày lễ không thể thiếu của mọi người dân phương Đông nói chung và Việt Nam nói riêng. Đây là ngày lễ gắn liền với đạo đức, bổn phận của mọi người dân - bổn phận nhớ đến công lao của tổ tiên mình. Là ngày lễ, ngày giỗ chung của những người đã khuất để những người còn sống báo hiếu, trả ơn, tưởng nhớ đến công lao của họ.

Thanh minh năm nay vào ngày nào?

Tết thanh minh không có ngày cố định. Tiết Thanh Minh được tính theo quy luật vận hành của mặt trời - dương lịch, chứ không phải theo quy luật vận hành của mặt trăng - âm lịch như mọi người từng nghĩ. Điều đó dẫn đến, Tiết Thanh Minh thường rơi vào mồng 4 hoặc mồng 5 tháng 4 dương lịch.

Dựa theo cách tính chi tiết, ngày thanh minh năm 2020 rơi vào thứ 7 ngày mùng 4 tháng 4 dương lịch (12/3 âm lịch). 

Ngày thanh minh năm nay có các giờ tốt là giờ Dần (03h-05h), giờ Mão (05h-07h), giờ Tỵ (09h-11h), giờ Thân (15h-17h), giờ Tuất (19h-21h), giờ Hợi (21h-23h).