Nghi vấn ‘ưu ái’ doanh nghiệp địa phương trong đấu thầu tại Hà Nam

Công ty Huy Long trúng thầu với nhiều nghi vấn 

Từ đầu năm 2020 đến nay, Công ty TNHH Xây dựng Huy Long trúng liên tục 6 gói thầu trên địa bàn huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam do Ủy ban nhân dân các xã làm chủ đầu tư. Các gói thầu này có tỉ lệ tiết kiệm thấp bất thường, chưa đạt 1% (Trong khi đó, theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tỉ lệ tiết kiệm trung bình khi đấu thầu qua mạng năm 2019 là 5,4%). Trong đó, 5 gói thầu công ty Huy Long trúng độc lập và 1 gói thầu liên danh với Công ty TNHH Vận tải Thương mại Việt Linh.

Cụ thể, 3 gói thầu do Ủy ban nhân dân xã Nguyên Lý làm chủ đầu tư gồm: Gói thầu thi công xây dựng dự án Xây dựng Nhà lớp học 6 phòng trường mầm non xã Nguyên Lý. Giá dự toán 6.323.880.000 VNĐ, giá trúng thầu 6.315.185.000 VNĐ, thực hiện trong 200 ngày (gói số 1).

Gói thầu thi công dự án Nâng cấp, cải tạo tuyến đường GTNT xã Nguyên Lý, tuyến từ đê Đại Hà ra khu chăn nuôi bò sữa tập trung. Giá dự toán 2.094.845.000VNĐ giá trúng thầu 2.085.618.000 VNĐ, thực hiện trong 80 ngày (gói số 2).

Gói thầu thi công dự án Nâng cấp, cải tạo đường GTNT xã Nguyên Lý, tuyến từ cống ba cửa đến Đức Lý. Giá dự toán 5.257.456.000 VNĐ giá trúng thầu 5.246.099.000 VNĐ, thực hiện trong 130 ngày (gói số 3).

Gói thầu do Ủy ban nhân dân xã Nhân Đạo làm chủ đầu tư là gói thi công xây dựng công trình thuộc dự án Cải tạo, nâng cấp đường GTNG xã Nhân Đạo: Tuyến từ cống Ông Mỹ đi Miến Nghè và tuyến từ ĐX.01 đi cống Ông Hồng. Giá dự toán 5.529.281.000VNĐ, giá trúng thầu 5.520.644.000VNĐ, thực hiện trong 140 ngày (gói số 4).

Gói thầu do Ủy ban nhân dân xã Phú Phúc làm chủ đầu tư là gói thầu thi công xây dựng công trình dự án Xây dựng các hạng mục phụ trợ trụ sở làm việc UBND xã Phú Phúc. Giá dự toán 4.049.607.000 VNĐ, giá trúng thầu 4.042.540.000 VNĐ, thực hiện trong 200 ngày (gói số 5).

Gói thầu do Ủy ban nhân dân xã Hợp Lý làm chủ đầu tư là gói thầu thi công xây dựng công trình thuộc dự án Cải tạo, nâng cấp đường GTNT xã Hợp Lý, tuyến ĐX.02 từ ngã tư Dũng Kim đến quán Ông Bảo. Giá dự toán 1.381.099.000VNĐ, giá trúng thầu 1.374.297.000VNĐ, thực hiện trong 90 ngày (gói số 6).

Tại các gói thầu này đều đã lộ diện nhiều sai phạm như vi phạm quy định về đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu và kết quả lựa chọn nhà thầu lên Hệ thống đấu thầu quốc gia. Cụ thể, tại Điều 9, Thông tư 11/2019/TT-BKHĐT quy định về việc đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu: “Thông tin về kế hoạch lựa chọn nhà thầu được đăng tải trên Hệ thống trong 7 ngày làm việc kể từ ngày văn bản này được phê duyệt”, thế nhưng tại gói thầu số 1, Quyết định phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu được ký ngày 31/10/2019 nhưng đến ngày 23/12/2019 mới được đăng tải trên hệ thống mạng. Lỗi này xảy ra ở cả các gói thầu số 4, 5.

Tương tự, tại Điều 17, Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT quy định: “Bên mời thầu đăng tải kết quả lựa chọn nhà thầu lên hệ thống trong trong 7 ngày làm việc kể từ ngày văn bản này được phê duyệt”, thế nhưng tại gói thầu số 1, Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu của gói thầu được ký ngày 31/01/2020, nhưng đến ngày 12/02/2020 mới được đăng tải lên hệ thống. Việc tương tự này cũng xảy ra ở gói thầu số 3.

Đồng thời, trong 6 gói thầu trên có các gói thầu mà Công ty TNHH Xây dựng Huy Long kê khai danh sách các nhân sự chủ chốt trong hồ sơ dự thầu (HSDT) nhưng lại trùng với các gói thầu khác có cùng thời gian thực hiện. Cụ thể, các nhân sự được kê khai trong HSDT trùng nhau là Trần Xuân Hiển, Trần Nhữ Vinh, Dương Văn Huynh, Nguyễn Viết Ngọ, Nguyễn Xuân Tâm. Ngoài ra, nhà thầu này còn có dấu hiệu kê khai trùng các máy móc, thiết bị trong HSDT.

Theo đó, hành vi này đã vi phạm quy định tại Thông tư số 03/2015/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư: “Nhà thầu không được kê khai những nhân sự, máy móc thiết bị đã huy động cho gói thầu khác có thời gian làm việc trùng với thời gian thực hiện gói thầu này. Trường hợp kê khai không trung thực thì nhà thầu sẽ bị đánh giá là gian lận”.

Công ty An Dương liên tiếp trúng thầu “sát giá”

Tương tự như vụ việc Công ty TNHH Xây dựng Huy Long liên tiếp trúng thầu các gói thầu của UBND huyện Lý Nhân,  tại Hà Nam còn có doanh nghiệp nữa được coi là "con cưng" của Lý Nhân khi chỉ trong 1 ngày (07/02/2020), Công ty TNHH An Dương đã trúng 3 gói thầu Thi công xây dựng công trình, đây là 'kỳ tích' hiếm thấy trong hoạt động đấu thầu.

Cụ thể, tại gói thầu “Nâng cấp, cải tạo, kiên cố hóa kênh tưới tiêu trạm bơm xóm 17, xóm 19 xã Chính Lý”, Công ty TNHH An Dương đã trúng với giá là 8.536.162.000 đồng. Tìm hiểu được biết, giá gói thầu là 8.544.895.000 đồng. Như vậy, qua hoạt động đấu thầu, chỉ vỏn vẹn khoảng 8 triệu đồng được tiết kiệm cho nguồn vốn đầu tư công tại gói thầu hơn 8,5 tỉ đồng này. (Quyết định phê duyện số 10/QĐ-UBND).

Tiếp tục tại gói thầu thuộc dự án “Nâng cấp, cải tạo, kiên cố hóa kênh tưới tiêu trạm bơm Quang Trung xã Văn Lý”, nhà thầu An Dương cũng trúng với giá rất sát. Cụ thể, giá trúng thầu là 8.539.154.000 đồng và giá gói thầu 8.545.721.000 đồng. Một gói thầu hơn 8,5 tỷ chỉ tiết kiệm 'tượng trưng' khoảng 6 triệu đồng theo Quyết định số 05/QĐ-UBND.

Tại Gói thầu thuộc dự án “Nâng cấp, cải tạo tuyến đường GTNT xã Văn Lý, tuyến đường từ đường ĐT.492 (nhà ông Cương) đến ĐX.07 (nhà ông Thắng)” cũng diễn ra tình trạng tương tự. Theo đó, giá trúng thầu của doanh nghiệp này là 1.976.668.000 đồng và giá gói thầu là 1.983.335.000 đồng theo Quyết định (PDKQ) số 08/QĐ-UBND.

Trước đó 1 ngày, Công ty TNHH An Dương cũng được 'xướng danh' tại gói thầu: Thi công xây dựng công trình thuộc dự án “Xây dựng trụ sở làm việc Đảng ủy - HĐND - UBND trị trấn Vĩnh Trụ (mở rộng) tại xã Đồng Lý”. Theo phản ánh, gói thầu này có giá là 8.187.370.000 đồng và giá trúng của nhà thầu An Dương là 8.179.926.000 đồng theo Quyết định số 1409/QĐ-UBND ngày 06/02/2020.

Chỉ 3 ngày sau, ngày 03/02/2020, Công ty TNHH An Dương tiếp tục trúng 2 Gói thầu Thi công xây dựng công trình thuộc dự án “Cải tạo, nâng cấp đường GTNT xã Công Lý đoạn từ đường ĐT.492 đi xóm 4 (giai đoạn 2)”, với giá trúng là 3.786.756.000 đồng và giá gói thầu là 3.793.871.000 đồng. (Quyết định số 03/QĐ-UBND).

Một gói thầu cũng được trúng rất sát giá khác cũng đang được dư luận quan tâm đó là gói thầu xây dựng “Nhà lớp học 8 phòng trường mầm non trung tâm xã Nhân Khang”. Giá gói thầu này là 7.796.216.000 đồng và giá trúng của nhà thầu An Dương là 7.787.685.000 đồng.

Trước đó, vào năm 2019, Ban Quản lý dự án huyện Lý Nhân tổ chức đấu thầu gói thầu: Thi công xây dựng công trình (bao gồm cả chi phí hạng mục chung), trong dự án Đầu tư hệ thống chiếu sáng một số tuyến đường trên địa bàn thị trấn Vĩnh Trụ, huyện Lý Nhân, giá gói thầu là 7.698.285.000 đồng, giá trúng thầu 7.695.773.623 đồng, thời gian thực hiện hợp đồng này là 120 ngày. Tiết kiệm khoảng 2,5 triệu đồng/gói thầu hơn 7,6 tỷ đồng.

Tại gói thầu này, Liên danh Công ty TNHH xây dựng Hưng Mỹ và Công ty TNHH An Dương là đơn vị trúng thầu theo Quyết định số 2618/QĐ-UBND được Chủ tịch UBND huyện Lý Nhân là bà Ngụy Thị Tuyết Lan ký ngày 22 tháng 05 năm 2019.

Tiếp đó, ngày 06 tháng 6 năm 2019, lãnh đạo UBND huyện Lý Nhân cũng ký quyết định lựa chọn nhà thầu gói thầu Thi công xây dựng công trình (bao gồm cả chi phí hạng mục chung), nằm trong dự án Xây dựng nhà lớp học 6 phòng 2 tầng Trường mầm non trung tâm xã Nhân Đạo, huyện Lý Nhân với giá gói thầu 7.283.076.000 đồng. Công ty TNHH An Dương cũng trúng thầu với giá 7.277.633.000 đồng. Tiết kiệm khoảng 5 triệu đồng.

Chỉ sau 1 ngày lựa chọn nhà trúng thầu dự án trên, tức ngày 07/06/2019, bà Ngụy Thị Tuyết Lan, Chủ tịch UBND huyện Lý Nhân tiếp tục ký Quyết định về việc Phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu số 3014/QĐ-UBND cho gói thầu: Thi công xây dựng công trình (bao gồm cả chi phí hạng mục chung), nằm trong dự án Cải tạo, sửa chữa các khối nhà làm việc UBND huyện Lý Nhân, với giá của gói thầu là 8.236.721.000 đồng. Giá trúng thầu 8.231.295.000. Tiết kiệm cho ngân sách chỉ hơn 5 triệu đồng.

Huyện Lý Nhân “ưu ái” nhà thầu địa phương?

Những nét tương đồng giữa các gói thầu trên có thể dễ dàng nhận thấy là: các đơn vị trúng thầu đều là đơn vị địa phương, liên tiếp trúng nhiều gói thầu và tỷ lệ tiết kiệm thầu rất thấp, chỉ dưới 1% giá trị thầu.

Từ những đặc điểm chung trên, dư luận đặt ra nhiều nghi vấn: Liệu có việc "bắt tay", "đi đêm” trong công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu tại Lý Nhân hay không? Có thể thấy, việc một chủ đầu tư liên tiếp có những gói thầu sát giá, tiết kiệm thấp là điều bất thường và đây chính là dấu hiệu cho các cơ quan như thanh tra, kiểm toán… kiểm tra, giám sát để đảm bảo tính minh bạch, cạnh tranh trong hoạt động đấu thầu, chống thất thoát, lãng phí.

Trên thực tế, qua thống kê kết quả lựa chọn nhà thầu nhiều gói thầu xây lắp trong năm 2019 của Báo Đấu thầu, số lượng gói thầu có giá trúng thầu sát giá gói thầu rất nhiều. Và trong những gói thầu này, nhà thầu trúng thầu thường là các nhà thầu “quen” với chủ đầu tư/bên mời thầu, với tần suất trúng thầu rất lớn. Ngược lại, một số gói thầu lựa chọn nhà thầu qua mạng có sự tham dự của nhiều nhà thầu, mức độ cạnh tranh rất cao, giảm giá có thể lên tới gần 20%.

Một chuyên gia về đấu thầu nhận định, có nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến tính cạnh tranh, hiệu quả của công tác đấu thầu ở địa phương như điều kiện địa lý nơi thực hiện gói thầu không thuận lợi, không thu hút được nhiều nhà thầu; ở cấp địa phương tỷ lệ gói thầu quy mô nhỏ thuộc hạn mức chỉ định thầu lớn, nên chủ yếu áp dụng chỉ định thầu, dẫn đến giảm giá thấp… Tuy nhiên, với những gói thầu đấu thầu rộng rãi thông thường mà tỷ lệ tiết kiệm chỉ dưới 1% thì trong nhiều trường hợp là rất đáng lưu ý.

Việc triển khai thực hiện dự án phải thông qua công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu. Hoạt động này phải tuân thủ đúng quy định của pháp luật, bảo đảm tính công khai, minh bạch. Lựa chọn được nhà thầu trung thực, có đủ năng lực thực hiện dự án, tiết kiệm được vốn đầu tư ngân sách thông qua đấu thầu.

Mặc dù đã nhiều lần liên hệ, thế nhưng cho đến nay PV không nhận được bất kỳ phản hồi nào từ lãnh đạo huyện Lý Nhân. Có thể nói, công tác đấu thầu tại huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam khiến dư luận đặt ra những nghi vấn về việc nhà thầu “ruột” được tạo lợi thế, gây ra môi trường cạnh tranh bất bình đẳng.

Những điển hình trên chỉ là những lát cắt nhỏ khiến người dân không khỏi nghi ngại về sự thiếu minh bạch và đặt ra nghi vấn về có “sân sau” hay tồn tại nhóm lợi ích tại địa phương này, tăng nguy cơ lãng phí đầu tư công cho ngân sách Nhà nước.