Lo ngại lãi suất tiếp tục tăng

Tiến sĩ Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước cho biết, năm 2022 là năm đặc biệt khi dự báo về kinh tế vĩ mô trong nước, quốc tế gần như đảo lộn trong bối cảnh có nhiều cú sốc xảy ra, như xung đột và lạm phát cao trên thế giới. Nhiều ngân hàng trung ương thay đổi chính sách tiền tệ từ nới lỏng sang thắt chặt. Đặc biệt, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất 7 lần liên tục lên gần 5%, đánh dấu mức tăng cao nhất trong 40 năm qua. Các biến động toàn cầu đã gây ảnh hưởng lớn đến bức tranh chung của kinh tế Việt Nam.

Trong khi đó, 8 tháng năm 2022, Ngân hàng Nhà nước giữ nguyên các mức lãi suất điều hành. Từ tháng 9-2022 do lạm phát toàn cầu vẫn ở mức cao, đồng USD lên giá mạnh, Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh tăng 2 lần các mức lãi suất điều hành với tổng mức tăng 2%/năm. Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng tiết giảm chi phí hoạt động, thủ tục hành chính, các khoản chi không cần thiết để có dư địa phấn đấu giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ và đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp, người dân vượt qua khó khăn.

Thời gian qua, Việt Nam liên tục nhận được cảnh báo từ Ngân hàng Thế giới (WB), Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) về mức độ rủi ro an toàn hoạt động ngân hàng. Đáng chú ý là con số tổng dư nợ tín dụng trong Tổng sản phẩm nội địa (GDP). Việt Nam hiện có tỷ lệ đòn bẩy tài chính quốc gia trên cơ sở tổng dư nợ tín dụng trên GDP cao nhất trong các nước có thu nhập trung bình thấp (124%). Trong bối cảnh năng lực tài chính của Việt Nam chưa đáp ứng được chuẩn mực quốc tế, việc duy trì ổn định mặt bằng lãi suất là nỗ lực rất lớn.

Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ Phạm Chí Quang cũng dự báo, năm 2023, kinh tế toàn cầu có khả năng suy thoái. Dự kiến, Fed sẽ còn duy trì lãi suất ở mức cao cho đến cuối 2024. Như vậy, mặt bằng lạm phát cao còn tiếp tục duy trì, kéo theo xu hướng lãi suất cao và dịch chuyển dòng vốn trên toàn cầu. Tuy nhiên, mức độ và tác động nhanh, mạnh của lãi suất cao sẽ không như năm 2022.

Cũng theo ông Phạm Chí Quang, trong nước, lạm phát lõi có dấu hiệu đáng quan ngại, mức tăng liên tục, mạnh. Lạm phát cơ bản tháng 12-2022 dự báo tăng trên 5,2%, điều này tạo mặt bằng lạm phát lớn cho năm 2023. Đây là mức tăng cao nhất trong 10 năm trở lại đây. Điều này thể hiện sức ép lạm phát rất lớn, vì vậy định hướng điều hành chính sách tiền tệ đối với năm 2023 là không thể chủ quan với lạm phát. Khả năng điều hành tín dụng, tỷ giá, lãi suất còn nhiều khó khăn, thách thức. Mặt khác, nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn. Kim ngạch xuất, nhập khẩu lên tới 195% GDP. Với nền kinh tế có độ mở lớn, áp lực lạm phát nhập khẩu rất lớn lên mặt bằng lãi suất năm 2023. Từ đó, mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2023 sẽ được Ngân hàng Nhà nước xem xét, cân nhắc thận trọng. Ngân hàng Nhà nước luôn cung ứng vốn đầy đủ, kịp thời cho nhu cầu sản xuất, kinh doanh của nền kinh tế nhưng không chủ quan với rủi ro lạm phát đang gia tăng.