Động lực nào cho triển vọng tăng trưởng GDP 6,5% trong năm 2022?

Tại ấn bản cập nhật báo cáo kinh tế Việt Nam vừa công bố, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) giữ nguyên dự báo về tăng trưởng và lạm phát được đưa ra trước đó với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tăng 6,5% trong năm 2022 và 6,7% năm 2023. Cụ thể, kinh tế Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục phục hồi trong 6 tháng cuối năm 2022, được hỗ trợ bởi những cân đối vĩ mô vững mạnh, chính sách tiền tệ linh hoạt và sự phục hồi nhanh hơn dự kiến của ngành chế biến chế tạo, dịch vụ và tiêu dùng nội địa từ tháng 7 đến tháng 12.

Tuy nhiên, ADB cho hay, dự báo này vẫn có những rủi ro cao, cụ thể là kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại có thể tác động đến sự phục hồi kinh tế của Việt Nam và gây áp lực lên cán cân vãng lai trong ngắn hạn.

Theo ADB, tình trạng thiếu lương thực và sự hồi phục của chuỗi cung ứng lương thực toàn cầu sẽ đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp trong năm nay. Dù vậy, dự báo tăng trưởng nông nghiệp được cơ quan này điều chỉnh xuống 3,0% từ mức dự báo 3,5% trước đó do chi phí đầu vào cao có thể hạn chế tăng trưởng của ngành.

Đối với ngành chế biến chế tạo, cầu trên thị trường thế giới giảm đã làm giảm tốc độ tăng trưởng của ngành. Chỉ số Nhà quản trị mua hàng trong tháng 8 giảm xuống 52,7 so với mức 54,0 trong tháng 6. "Do đó, dự báo tăng trưởng công nghiệp giảm từ 9,5% xuống 8,5%, nhưng triển vọng công nghiệp vẫn có xu hướng đi lên do giải ngân vốn FDI mạnh mẽ trong khu vực này", báo cáo nêu.

Đối với ngành du lịch, hoạt động đi lại trong nước trở lại bình thường và việc dỡ bỏ các hạn chế đi lại do dịch bệnh Covid-19 đối với du khách nước ngoài sẽ hỗ trợ sự phục hồi của du lịch trong 6 tháng cuối năm, qua đó, du lịch sẽ tăng trưởng cao hơn mức dự kiến hồi tháng 4/2022. Điều này thúc đẩy tăng trưởng khu vực dịch vụ, điều chỉnh từ mức 5,5% trước đó lên 6,6% cho năm 2022. Tuy nhiên, dự báo này vẫn thấp hơn mức tăng trưởng dịch vụ 7,3% trong năm 2019 trước đại dịch.

Cầu trên thị trường thế giới yếu hơn nên xuất khẩu chậm lại. Tiền đồng giảm giá làm giá trị hàng nhập khẩu đắt hơn hàng xuất khẩu, dự kiến sẽ dẫn đến thâm hụt thương mại trong năm 2022. Lạm phát toàn cầu cao, mặc dù đang dần chậm lại và các điều kiện tài chính thắt chặt sẽ tiếp tục làm giảm kiều hối. Do tất cả những nguyên nhân này, cán cân vãng lai dự báo sẽ thâm hụt 1,5% GDP trong năm 2022.

Bên cạnh đó, tổng đầu tư dự kiến sẽ tăng trong năm nay. Mặc dù căng thẳng về địa - chính trị toàn cầu và các điều kiện tài chính thắt chặt tiếp tục hạn chế dòng vốn FDI chảy vào trong năm 2022 nhưng giải ngân vốn FDI sẽ tăng mạnh do các nhà đầu tư nước ngoài vẫn tiếp tục tin tưởng, đồng thời hoạt động kinh doanh tại Việt Nam trở nên dễ dàng hơn.

Theo ADB, chính sách tiền tệ thận trọng của Việt Nam và thực hiện hiệu quả các biện pháp kiểm soát giá xăng dầu, điện, thực phẩm, y tế và giáo dục sẽ góp phần kiềm chế lạm phát ở mức 3,8% trong năm 2022 và 4,0% trong năm 2023.

Ngoài ra, đầu tư tăng, lạm phát được kiểm soát và các điều kiện tài khóa, tiền tệ mở rộng được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tiêu dùng trong nước, đẩy mạnh phục hồi kinh tế đang diễn ra trong năm 2022. Tiêu dùng tăng trong thời gian còn lại của 6 tháng cuối năm và khả năng tăng giá một số mặt hàng do Chính phủ quản lý có thể làm tăng áp lực lạm phát.

Cũng theo báo cáo, mặc dù môi trường kinh doanh được cải thiện trong 8 tháng đầu năm, đà kinh doanh bắt đầu chững lại và số doanh nghiệp đăng ký mới giảm nhẹ trong tháng 8/2022, dù số lũy kế doanh nghiệp mới vẫn tăng lên. Sự suy giảm này phản ánh các thách thức trong quá trình phục hồi kinh doanh, ví dụ như thiếu lao động và giảm đơn đặt hàng mới.

Ông Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia Kinh tế ADB tại Việt Nam cho rằng rủi ro đối với triển vọng kinh tế Việt Nam vẫn ở mức cao với 5 yếu tố cơ bản có thể tác động tiêu cực tới tăng trưởng.

Một là suy thoái kinh tế toàn cầu có thể tác động đến xuất khẩu nặng nề hơn so với dự báo, điều này sẽ làm cán cân tài khoản vãng lai xấu đi.

Hai là mặc dù các đợt tăng lãi suất quyết liệt của ngân hàng trung ương các nền kinh tế lớn đã góp phần giảm áp lực tăng giá trên toàn cầu, sự gia tăng bất ổn địa - chính trị toàn cầu lại có thể đẩy giá hàng hóa lên cao, ảnh hưởng đến lạm phát ở Việt Nam. 

Ba là dịch bệnh Covid-19 có thể tái bùng phát trong bối cảnh hệ thống y tế chưa đủ sẵn sàng do nhiều nhân viên y tế gần đây xin nghỉ việc và tình trạng thiếu thuốc men, thiết bị y tế. 

Thứ tư là việc thiếu hụt lao động sẽ cản trở sự phục hồi nhanh chóng của khu vực dịch vụ và các lĩnh vực xuất khẩu sử dụng nhiều lao động trong năm 2022. 

Thứ năm là việc không thực hiện giải ngân vốn đầu tư công và chi tiêu xã hội theo đúng kế hoạch có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng trong năm nay và năm sau./.