Doanh nghiệp Việt tái định hình ngành bán lẻ nhu yếu phẩm sau đại dịch

Thay đổi hành vi tiêu dùng sau đại dịch 
Đại dịch làm thay đổi hành vi mua sắm của người tiêu dùng. Hàng hóa thiết yếu trở thành danh mục nhiều người ưu tiên lựa chọn. Nếu trước đây, khuyến mãi và giá cả hàng hóa là yếu tố để lựa chọn nhà bán lẻ, thì sau đại dịch tình hình đã đổi khác. Theo báo cáo của Mckinsey mang tiêu đề “Tái định hình ngành bán lẻ thực phẩm hậu Covid-19”, nhiều người tiêu dùng cho biết địa điểm thuận tiện và việc sẵn có các mặt hàng nhu yếu phẩm, đặc biệt là hàng tươi sống đã khiến họ thay đổi địa điểm mua sắm thường ngày. 

Song song đó, người tiêu dùng cũng chuyển dần sang mua thực phẩm trên kênh bán hàng trực tuyến. Ở nhiều quốc gia, McKinsey cho biết tỉ lệ chi tiêu thực phẩm trên kênh online tăng từ 16 – 70% và người tiêu dùng vẫn tiếp tục duy trì xu hướng này trong tương lai. 
Để đáp ứng với xu hướng tiêu dùng mới cũng như chuẩn bị sẵn sàng cho các thay đổi trong tương lai, nhiều nhà bán lẻ đã hiện đại hóa, số hóa nền tảng, nâng cao trải nghiệm khách hàng và tái định hình ngành bán lẻ. Nổi bật trong số đó là Masan, Tập đoàn tiêu dùng – bán lẻ hàng đầu cả nước với gần 2.800 siêu thị và cửa hàng tại 63 tỉnh thành trên toàn quốc. 
Tái định nghĩa ngành bán lẻ nhu yếu phẩm 
Đặt người tiêu dùng làm trọng tâm, Masan sớm nhận thấy nhu cầu của người tiêu dùng đối với các mặt hàng tươi sống. Tập đoàn đã thực hiện một loạt hoạt động tái cấu trúc như: tối ưu hóa danh mục sản phẩm, tăng tỷ trọng hàng tươi sống cũng như thay đổi cách bài trí để trải nghiệm mua sắm của khách hàng ngày càng tốt hơn. 

Tập đoàn cũng dần chuyển đổi WinCommerce (WCM) thành nền tảng Point of Life đa tiện ích thông qua mô hình cửa hàng thực tiễn mini-mall. Thí điểm vào giữa năm 2021, các cửa hàng mini-mall tích hợp đa dạng các dịch vụ từ nhu yếu phẩm (WinMart+), dịch vụ tài chính (Techcombank), trà và cà phê (Kiosk Phúc Long)... nhận được nhiều phản hồi tích cực từ phía người tiêu dùng. Mô hình này cũng cho kết quả kinh doanh hết sức khả quan khi tăng 30% lưu lượng khách hàng đồng thời giúp mỗi điểm bán giảm 44% mức doanh thu cần thiết để đạt điểm hòa vốn.

Nhưng như thế là chưa đủ. Masan còn tăng tốc số hóa, hiện đại hóa kênh bán lẻ khi quyết định bắt tay cùng Alibaba – doanh nghiệp thương mại điện tử hàng đầu Châu Á. Nhờ thỏa thuận với Lazada – nền tảng thương mại điện tử của Alibaba ở khu vực Đông Nam Á, doanh số của kênh online tăng mạnh. Nếu như vào quý 1-2021, doanh số kênh online đóng góp chưa đến 1% vào doanh số WinMart (trước đây là VinMart) thì đến tháng 6-2021, doanh số của kênh mua sắm này đã đóng góp 6,8%. Tại 4 siêu thị tại TP.HCM, kênh online đóng góp hơn 10% vào doanh số trong tháng 7-2021.  Hiện tại doanh số mảng nhu yếu phẩm online đang đóng góp chưa đến 1% tổng doanh số WinCommerce (WCM), nhưng dự kiến, đến năm 2023, doanh số bán hàng trực tuyến trên Lazada sẽ giúp gia tăng 10% doanh số WCM.

Song song với việc bắt tay cùng “người khổng lồ” thương mại điện tử quốc tế, Masan cũng chủ động số hóa hệ sinh thái tiêu dùng của mình khi mua lại Mobicast, doanh nghiệp sở hữu mạng di động Reddi vào tháng 9/2021. Theo kế hoạch của Masan, Reddi sẽ là mảnh ghép chính để Masan kết nối các nền tảng khổng lồ gồm 9 triệu khách hàng trung thành tại WCM, 5 triệu người dùng có thu nhập khá giả từ Techcombank, cùng hàng triệu khách hàng trẻ, am hiểu và thường xuyên sử dụng các dịch vụ số từ Phúc Long… Từ đó, Tập đoàn có thể thu hút thêm khách hàng mới nhờ việc hợp tác thương hiệu, có được cơ sở dữ liệu vô cùng lớn để xây dựng chương trình khách hàng thân thiết, mang đến các ưu đãi hoàn tiền phù hợp nhất cho từng khách hàng mua sắm trên hệ sinh thái Masan.
Những nỗ lực thay đổi, tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng của Masan đã mang đến quả ngọt. Kết thúc năm 2021, WCM đạt doanh thu thuần 30.900 tỷ đồng năm 2021, góp phần đưa doanh thu thuần của toàn Tập đoàn lên mức 88.629 tỷ đồng, tăng 14,8% so với năm 2020. Vốn hóa thị trường của Masan cũng liên tục tăng, đưa Tập đoàn trở nền tảng tiêu dùng có giá trị vốn hóa lớn nhất tại Việt Nam. 
Trong năm 2022, Masan sẽ tiếp tục số hóa nền tảng từ sản xuất, hậu cần cho đến phân phối để phục vụ 100 triệu người tiêu dùng Việt. Bước đi này không chỉ giúp tối ưu 10% chi phí hoạt động mà còn vận dụng hiệu quả công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo) và machine learning (máy học) để nâng cao hiểu biết về khách hàng nhằm phục vụ các sản phẩm dịch vụ tốt nhất. Dự kiến, doanh thu thuần năm 2022 của WCM lên đến 38 nghìn tỷ đồng – 40 nghìn tỷ đồng, và của cả Tập đoàn sẽ đạt khoảng 90 nghìn tỷ - 100 nghìn tỷ. 
Nhờ chiến lược bài bản, triển khai đồng bộ, nhất quán và xuyên suốt, Masan được các chuyên gia phân tích tài chính đánh giá cao. Theo Bank of America, cổ phiếu của Masan là lựa chọn hàng đầu ở khu vực ASEAN. Các tổ chức như Mirae Asset, Japan Securities, PetroVietnam Securities và HSBC Research đều dự phóng giá mục tiêu MSN cao, quanh mức 200.000 đồng và khuyến nghị mua.