Buộc Bia Sài Gòn nộp lại 408 tỉ đồng tiền thuế

Kiểm toán Nhà nước vừa có kết luận kiểm toán, trong đó yêu cầu Tổng công ty Bia rượu nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) nộp thêm hơn 408 tỉ đồng tiền thuế, đồng thời kiến nghị Bộ Tài chính phải sửa đổi ngay các quy định để tránh tình trạng nhiều doanh nghiệp “lách” thuế để hưởng lợi hàng ngàn tỉ đồng mỗi năm...

Một trong những sắc thuế quan trọng đánh vào rượu bia để định hướng tiêu dùng là thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB). Đây cũng là sắc thuế điều tiết mạnh, đồng nghĩa tiền doanh nghiệp phải nộp 
rất lớn.

Lỗ hổng chính sách...

Theo quy định, bia sản xuất ra sẽ phải nộp thuế TTĐB với mức 50% tại thời điểm năm 2013, song giá nào để làm mốc tính thuế rất quan trọng, quyết định mức thuế phải nộp. Để tránh trường hợp doanh nghiệp sản xuất bia (hay các mặt hàng chịu thuế TTĐB khác) chuyển giá, khai giá bán ra thấp để được nộp thuế ít đi,

Bộ Tài chính đã có thông tư 05/2012 quy định: nếu nhà sản xuất bán hàng qua cơ sở kinh doanh thương mại thì giá làm căn cứ tính thuế TTĐB là giá bán của cơ sở sản xuất nhưng không thấp hơn 10% giá bán bình quân của cơ sở thương mại bán ra... Điều này có nghĩa giá tính thuế sẽ căn cứ cả vào giá cơ sở thương mại bán ra, “khóa” khả năng cơ sở sản xuất cố tình áp giá bán ra quá thấp để “lách” thuế.

Theo tin tức trên tờ Tuổi trẻ, qua kiểm toán Sabeco, Kiểm toán Nhà nước cho biết Sabeco đã thành lập và bán bia của mình qua Công ty thương mại Sabeco (công ty con). Sabeco tính, kê khai và nộp thuế TTĐB theo giá bán ra tại công ty con này.

Công ty thương mại Sabeco lại chưa bán ra cho người tiêu dùng mà bán tiếp qua các công ty thương mại vùng (công ty cổ phần nhưng Sabeco chi phối) cũng với mức khá thấp. Từ đây, các công ty khu vực này mới bán tiếp cho đại lý cấp 1 với giá cao hơn. Đại lý cấp 1 sẽ tiếp tục bán bia Sài Gòn cho các đại lý cấp 2, các nhà hàng, người tiêu dùng...

Theo một lãnh đạo cấp vụ của Bộ Tài chính, thuế TTĐB là đánh vào người tiêu dùng, hay nói cách khác, người tiêu dùng sẽ phải chịu thuế này. Doanh nghiệp chỉ thu hộ Nhà nước. Tuy nhiên, đây là sắc thuế đánh ở mức cao, nghị định hướng dẫn lại chưa quy định đủ chi tiết với trường hợp cơ sở sản xuất bán qua nhiều nấc công ty con, cháu của mình.

Do vậy, nhiều đơn vị nộp thuế, bao gồm cả doanh nghiệp sản xuất có vốn đầu tư trong nước hay nước ngoài, đều thành lập công ty con, công ty cổ phần (họ chiếm cổ phần chi phối) để phân phối sản phẩm. Điều này giúp nhà sản xuất có giá bán ra thấp, từ đó mức nộp thuế thấp hơn.

“Thực chất, họ chuyển giá từ khâu sản xuất sang khâu thương mại để “ăn” lợi nhuận ở khâu phân phối kiểu “mẹ lãi ít, con lãi nhiều”, giảm nghĩa vụ thuế TTĐB phải nộp cho ngân sách” - quan chức Bộ Tài chính nói và nêu thêm: như trường hợp của Sabeco, kết luận kiểm toán đã chỉ ra Sabeco đã thành lập tổng số 10 công ty CP thương mại khu vực nhằm phân phối bia Sài Gòn (Sabeco có vốn góp từ 90 - 94%)...

Chính vì vậy, trong văn bản gửi Bộ Tài chính và trong kết luận kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước yêu cầu Sabeco phải nộp thuế TTĐB dựa trên giá bán ra của các công ty thương mại khu vực - đơn vị trực tiếp bán hàng ra khỏi hệ thống của Sabeco. Do chênh lệch giá lớn nên Kiểm toán Nhà nước xác định Sabeco phải nộp thêm riêng năm 2013 khoảng 408 tỉ.

Dây chuyền sản xuất bia tại Nhà máy Bia Sài Gòn.

Sabeco lên tiếng

Trước kết luận của Kiểm toán Nhà nước, đại diện Công ty Sabeco cho biết đó chỉ mới là kiến nghị từ phía kiểm toán Nhà nước chứ doanh nghiệp chưa nhận được văn bản hay yêu cầu nào bắt buộc nào về việc phải nộp khoản thuế như trên.

Tuy nhiên, liên quan đến kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, doanh nghiệp này không khẳng định là đúng hay sai nhưng cho rằng là chưa hợp lý.

Trao đổi trên VTV, ông Đặng Văn Tuất - Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty CP Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) cho rằng việc tính thuế tiêu thụ đặc biệt đối với doanh nghiệp là 50% trên giá thành sản xuất là hoàn toàn đúng. Ngoài ra, doanh nghiệp hiện có 10 công ty thương mại thành viên, chiếm vốn sở hữu từ 90 - 94%. Tuy nhiên, giá bán của Sabeco cho các công ty thương mại thành viên luôn thấp hơn 10% là theo đúng quy định Nhà nước.

Hiện nay, Bộ Công Thương là cơ quan chủ quan của Sabeco, cổ phần Nhà nước đang chiếm gần 90% tại DN này. Vì vậy, nếu kiểm toán Nhà nước và các cơ quan chủ quản và Tổng Cục Thuế có ý kiến cuối cùng là Sabeco phải nộp khoản thuế bị truy thu, DN vẫn sẽ làm đúng theo quy định.

Sabeco đã liên tiếp có các văn bản gửi Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Tổng cục Thuế trong đó khẳng định đã thực hiện theo đúng Luật Thuế TTĐB và Thông tư 05 của Bộ Tài chính. Sabeco cũng cho rằng, trong trường hợp Bộ Công Thương, Bộ Tài chính chấp thuận kiến nghị của KTNN để nộp bổ sung thuế TTĐB thì theo Luật Quản lý Thuế năm 2012, thì đơn vị sẽ bị hồi tố tiền thuế TTĐB từ năm 2008 đến nay với số tiền ước tính là 3.500 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Sabeco cũng phải gánh chịu khoản giảm lợi nhuận xấp xỉ từ 350 - 400 tỷ đồng/năm, tương ứng với tổng số tiền là 4.000 tỷ đồng kể từ năm 2008 đến nay.

Trong khi đó các khoản lợi nhuận từ năm 2008 đến năm 2014, đơn vị đã thực hiện chia cổ tức cho cổ đông.

Sabeco cho rằng, nếu thực hiện kết luận kiểm toán thì đơn vị sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro từ việc khiếu kiện, khiếu nại từ các đơn vị cũng như cổ đông. Vì thế đơn vị trên kiến nghị Bộ Công Thương kiến nghị với Chính phủ có buổi làm việc với KTNN, Bộ Tài chính để xử lý dứt điểm việc kiến nghị thu và hồi tố cũng như hướng dẫn việc kê khai nộp thuế cho năm 2014 và những năm tới. 

Được biết Sabeco đang nắm giữ khoảng 35% thị phần bia Việt Nam. Năm 2014, Sabeco đạt tổng doanh thu 9.788 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 3.672 tỷ đồng, đóng ngân sách nhà nước 6.985 tỷ đồng.

Năm 2013 sản lượng tiêu thụ bia của 1 tỷ 346, 9 triệu lít, doanh thu đạt 28.707 tỷ đồng, nộp ngân sách 12.854 tỉ đồng.

Như vậy năm 2014 dù doanh thu đạt cao hơn nhưng Sabeco nộp ngân sách chưa bằng 2/3 so với năm 2013.