BIS: Kinh tế thế giới đang ở thời điểm quan trọng của cuộc chiến lạm phát

Bất chấp việc lãi suất tăng liên tục trong 18 tháng qua, lạm phát ở nhiều nền kinh tế hàng đầu thế giới vẫn ở mức cao, trong khi chi phí đi vay tăng vọt đã gây ra sự sụp đổ ngân hàng nghiêm trọng nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 15 năm trước.

Reuters trích dẫn thông tin từ báo cáo thường niên của BIS vừa mới công bố, Tổng giám đốc BIS, ông Agustin Carstens, cho biết: "Nền kinh tế toàn cầu đang ở thời điểm quan trọng. Những thách thức nghiêm trọng phải được giải quyết".

"Thời gian để theo đuổi tăng trưởng ngắn hạn một cách ám ảnh đã qua. Chính sách tiền tệ bây giờ phải khôi phục lại sự ổn định giá cả. Chính sách tài khóa phải được củng cố", ông Carstens nhấn mạnh.
Người đứng đầu đơn vị kinh tế và tiền tệ của BIS, ông Claudio Borio cũng nói rằng có nguy cơ "tâm lý lạm phát" hiện đang hình thành, mặc dù các đợt tăng lãi suất lớn hơn dự kiến ​​ở Anh và Na Uy vào tuần trước cho thấy các ngân hàng trung ương đang nỗ lực "để có được công việc đã hoàn thành" về mặt giải quyết vấn đề.

Tuy nhiên, những thách thức của họ là duy nhất theo tiêu chuẩn sau Thế chiến thứ hai. Đây là lần đầu tiên, trên khắp thế giới, lạm phát gia tăng cùng tồn tại với các lỗ hổng tài chính phổ biến.

Báo cáo của BIS cho thấy lạm phát duy trì ở mức cao càng lâu thì yêu cầu thắt chặt chính sách càng mạnh mẽ và kéo dài, đồng thời tổ chức này cũng cảnh báo rằng khả năng xảy ra thêm các vấn đề trong lĩnh vực ngân hàng hiện là "nghiêm trọng".

Theo ông Borio, nếu lãi suất đạt đến mức giữa những năm 1990 thì gánh nặng trả nợ tổng thể đối với các nền kinh tế hàng đầu thế giới sẽ là cao nhất trong lịch sử.

"Tôi nghĩ rằng các ngân hàng trung ương sẽ ưu tiên kiểm soát lạm phát. Đó là công việc của họ, nhằm khôi phục sự ổn định giá cả", ông Borio nói.

Khủng hoảng Ngân hàng

BIS có trụ sở tại Thụy Sĩ đã tổ chức cuộc họp thường niên trong những ngày gần đây, nơi các ngân hàng trung ương hàng đầu đã thảo luận về tình hình hỗn loạn trong vài tháng qua.

Tháng 3 và tháng 4 đã chứng kiến ​​sự thất bại của hàng loạt ngân hàng ở Mỹ bao gồm cả Ngân hàng Thung lũng Silicon và sau đó là cuộc giải cứu khẩn cấp của Credit Suisse ngay tại sân sau của BIS.

Báo cáo của BIS, cho thấy trong lịch sử, khoảng 15% chu kỳ tăng lãi suất gây ra căng thẳng nghiêm trọng trong hệ thống ngân hàng, mặc dù tần suất tăng lên đáng kể nếu lãi suất tăng, lạm phát gia tăng hoặc giá nhà tăng mạnh. Nó thậm chí có thể cao tới 40% nếu tỷ lệ nợ tư nhân trên GDP nằm trong nhóm tứ phân vị cao nhất của phân phối lịch sử tại thời điểm tăng lãi suất đầu tiên.
BIS cho biết: “Mức nợ rất cao, lạm phát toàn cầu gia tăng đáng kể và giá nhà tăng mạnh trong thời kỳ đại dịch đã kiểm tra tất cả các vấn đề này”.

Người ta cũng ước tính rằng chi phí hỗ trợ dân số già sẽ tăng lần lượt khoảng 4% và 5% GDP ở các nền kinh tế thị trường tiên tiến (AEs) và mới nổi (EMEs) trong 20 năm tới.

Do đó, nếu chính phủ không thắt lưng buộc bụng, điều đó sẽ đẩy nợ lên trên 150% và 200% GDP vào năm 2050 ở các nền kinh tế tiên tiến và mới nổi, thậm chí có thể cao hơn nếu tốc độ tăng trưởng kinh tế suy yếu.

Một phần của báo cáo được công bố vào tuần trước của BIS cũng đưa ra kế hoạch chi tiết nhằm "thay đổi cuộc chơi" cho một hệ thống tài chính phát triển, nơi các loại tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương và tài sản ngân hàng được mã hóa tăng tốc cũng như thông minh hóa các giao dịch và thương mại toàn cầu.

Bình luận thêm về bức tranh kinh tế, ông Carstens, cho biết trọng tâm hiện nay là các nhà hoạch định chính sách phải hành động. “Những kỳ vọng không thực tế đã xuất hiện kể từ cuộc Đại khủng hoảng tài chính và đại dịch Covid-19 về mức độ và sự bền bỉ của hỗ trợ tài chính cũng như tiền tệ cần phải được điều chỉnh”, ông nói.

Trong khi đó, phía BIS cho rằng một cuộc hạ cánh "mềm" về kinh tế, trong đó lãi suất tăng mà không gây ra suy thoái hoặc sự cố ngân hàng lớn vẫn có thể xảy ra, nhưng chấp nhận đó là một tình huống khó khăn.

Các nhà phân tích tại Bank of America tính toán rằng đã có 470 lần tăng lãi suất trên toàn cầu trong 2 năm qua so với 1.202 lần cắt giảm kể từ cuộc khủng hoảng tài chính.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã tăng lãi suất 500 điểm cơ bản từ mức gần bằng 0, Ngân hàng Trung ương châu Âu đã tăng lãi suất của khu vực đồng euro thêm 375 điểm và nhiều nền kinh tế đang phát triển trên thế giới đã làm được nhiều hơn thế.

Câu hỏi đặt ra là sẽ cần thêm những gì, đặc biệt là với những dấu hiệu cho thấy các công ty đang tận dụng cơ hội để tăng lợi nhuận và người lao động hiện đang yêu cầu mức lương cao hơn để ngăn chặn sự xói mòn thêm về mức sống của họ.

“Những thành quả dễ dàng đã đạt được và chặng đường cuối cùng sẽ còn khó khăn hơn”, ông Borio chia sẻ.