Bảo vệ môi trường nhìn từ câu chuyện thiết kế kiến trúc

Đó là chia sẻ của Edward Mazria, kiến trúc sư và người sáng lập tổ chức phi lợi nhuận Architecture 2030. 

Edward Mazria đã có bài chia sẻ về vấn đề này trên Tạp chí kiến trúc Dezeen. Theo ông, với tư cách là kiến trúc sư và chuyên gia thiết kế, các KTS và nhà thiết kế có một vai trò duy nhất và cực kỳ quan trọng. Chỉ riêng các tòa nhà đã chiếm khoảng 40% tổng lượng khí thải CO2 toàn cầu hàng năm và với nội thất tòa nhà, trang trí, cảnh quan, cảnh quan thành phố và cơ sở hạ tầng, tỷ lệ đó còn lớn hơn nhiều.

Các KTS và nhà thiết kế là những người trực tiếp định hình và ảnh hưởng đến môi trường xây dựng trên toàn thế giới. Đây cũng là ngành công nghiệp vượt qua mọi ranh giới chính trị và địa lý với quyền tự do thiết kế và sáng tạo. Họ cũng là những người có thể lập kế hoạch cho các bản vẽ và quyết định có hay không việc các công trình ảnh hưởng đến lượng khí thải toàn cầu. "Nói cách khác, chúng ta có thể quyết định thiết kế và chế tạo để xây nên những công trình zero-carbon - không carbon", Edward Mazria khẳng định. 

Điều này tưởng như khó, mà lại không khó. 

Để đạt được trạng thái không carbon, cần 3 bước: 

1. Thiết kế theo tiêu chuẩn mã năng lượng hiện hành 

Thiết kế tất cả các tòa nhà mới, các công trình cải tạo lớn và phát triển theo tiêu chuẩn mã năng lượng hiện hành mới nhất - ASHRAE 90.1 2019 và IECC 2021, hoặc tương đương hoặc tốt hơn. Nói cách khác, các KTS, nhà thiết kế nên thiết kế các tòa nhà tiết kiệm năng lượng sử dụng ít năng lượng để vận hành.

Các quy định về năng lượng xây dựng ở mỗi địa phương, khu vực chỉ đặt ra các yêu cầu về hiệu suất năng lượng tối thiểu và không ngăn cản các kiến ​​trúc sư, kỹ sư và các chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng thiết kế theo các tiêu chuẩn mã hiện hành mới nhất hoặc sản xuất các tòa nhà tiết kiệm năng lượng.

Thiết kế theo các tiêu chuẩn hiện tại có một số lợi thế - chúng được đánh giá là hiệu quả về chi phí, giảm gánh nặng năng lượng cho người sử dụng và đã bao gồm các công cụ tuân thủ mô hình năng lượng sẵn sàng sử dụng, danh sách kiểm tra và các tùy chọn cân bằng. Phần mềm EDGE miễn phí có thể được sử dụng để thiết kế các tòa nhà thương mại hoặc nhà ở tiết kiệm năng lượng ở hơn 160 quốc gia. EDGE sẽ xác định các tùy chọn chi phí thấp nhất, tính toán các khoản tiết kiệm tiện ích, thời gian hoàn vốn và lượng khí thải carbon của tòa nhà.

2. Thiết kế các tòa nhà sử dụng điện hoàn toàn và năng lượng tái tạo

Thiết kế tất cả các tòa nhà mới, các công trình cải tạo và phát triển quy mô lớn không sử dụng nhiên liệu hóa thạch tại chỗ - không sử dụng khí đốt, dầu hoặc khí propan - và 100% được cung cấp năng lượng tái tạo tại chỗ và/hoặc mới tại chỗ là bước thứ 2 của quy trình tiến tới mục tiêu không carbon. 

Đốt nhiên liệu hóa thạch trực tiếp trong các tòa nhà chiếm khoảng 5,4% tổng lượng phát thải khí nhà kính trên toàn thế giới, và đốt khí, dầu và khí propan trong các tòa nhà chiếm 35% tổng lượng phát thải CO2 trong lĩnh vực xây dựng của Hoa Kỳ. 

Các tòa nhà nên được thiết kế sử dụng điện hoàn toàn, với nguồn điện được cung cấp từ năng lượng tái tạo tại chỗ và/hoặc năng lượng tái tạo mới ngoài công trường. 

Các lợi ích về sức khỏe, kinh tế và môi trường của các tòa nhà sử dụng điện hoàn đã được ghi nhận rõ ràng. Điều này cũng sẽ tạo cơ sở cho các nguồn năng lượng tái tạo mới nhằm khử cacbon trong ngành điện và tiếp đến là lĩnh vực xây dựng hiện có.

3. Không có carbon thể hiện 

Trong khi các bước số một và hai sẽ khiến các hoạt động xây dựng không thải ra carbon thì điều quan trọng mà các KTS phải đối mặt là lượng carbon thể hiện trong quá trình xây dựng và vật liệu xây dựng và phải giải quyết vấn đề này nếu muốn loại bỏ dần lượng khí thải CO2 vào năm 2040.

Các kiến trúc sư, nhà quy hoạch và nhà thiết kế có thể giảm thiểu lượng khí thải carbon từ tất cả các tòa nhà mới, công trình cải tạo, cơ sở hạ tầng và công trình xây dựng bằng cách áp dụng các biện pháp sau: 

Tái sử dụng

Tái sử dụng và nâng cấp các khu đô thị và cải tạo các tòa nhà hiện có thay vì xây dựng các tòa nhà mới bất cứ khi nào có thể; sử dụng vật liệu của khu vực xây dựng và tái chế khi có sẵn; thiết kế các tòa nhà sao cho chúng có thể được tái cấu trúc và các vật liệu của chúng được tái sử dụng. 
Cắt giảm

Nên tận dụng tối đa các cơ sở hạ tầng hiện có để xây dựng và phát triển các khu đô thị, nhằm tận dụng hạ tầng này mà không cần xây mới. Ngoài ra các KTS cũng có thể giảm sử dụng giảm sử dụng vật liệu bằng cách tối ưu hóa các thiết kế cấu trúc; chỉ định vật liệu carbon từ thấp đến không. 

Cô lập

Sử dụng gỗ khối lượng lớn và gỗ keo hoặc gỗ ghép từ các khu rừng hiện có được quản lý bền vững; sử dụng các bộ phận và tấm kết cấu bằng tre nếu có sẵn; chỉ định các vật liệu cô lập carbon trong sản xuất; lập kế hoạch và thiết kế các địa điểm cô lập carbon như công viên và cảnh quan đô thị.
Nếu trở lại 30 năm trước, có thể việc có thể xây dựng được các tòa nhà zero-carbon là một khát vọng xa vời thì ngày nay, sau nhiều năm sáng tạo và sự khéo léo của cộng đồng thiết kế và xây dựng toàn cầu, các KTS - với kiến thức, tiêu chuẩn, công cụ và công nghệ - đã có thể xây dựng được các tòa nhà không carbon ở mọi vùng khí hậu. 

Cộng đồng kiến ​​trúc, quy hoạch, kỹ thuật và xây dựng toàn cầu là những người nắm bắt cơ hội đặc biệt để dẫn đầu các nỗ lực giải quyết khủng hoảng khí hậu.