Vì sao tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công của 5 tỉnh mới chỉ đạt 19%

Sáng nay (18/5), Tổ công tác số 6 của Thủ tướng Chính phủ về kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2022 (theo Quyết định số 548/QĐ-TTg) do Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc làm tổ trưởng đã có buổi làm việc trực tuyến với 5 tỉnh: Vĩnh Phúc, Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Thuận, Bình Phước.  

Lý do tỷ lệ giải ngân của 5 tỉnh quá thấp

Tại buổi làm việc với đại đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Giao thông - Vận tải, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng điểm cầu của 5 địa phương có sự tham dự của đại diện lãnh đạo UBND Tỉnh, các sở ngành thuộc Tỉnh, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch vốn đầu tư công năm 2022 cho 5 tỉnh với tổng số vốn là hơn 26.000 tỷ đồng. Theo báo cáo, đến ngày 04/5/2022, các địa phương mới giải ngân được hơn 5.000 tỷ đồng, đạt 19% kế hoạch Thủ tướng giao.

Nhận xét về kết quả này, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho rằng: “Như vậy đã gần hết nửa năm, nhưng tỷ lệ giải ngân tại các địa phương còn quá thấp so với yêu cầu, chưa kể nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia vừa phân bổ, nguồn vốn ngân sách nhà nước và gói kích cầu”.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, trong điều kiện hiện nay, khi Việt Nam đang phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19, việc tăng cường đầu tư công, tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng, thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài... sẽ là giải pháp trọng tâm. Do đó, phải tập trung tháo gỡ khó khăn để đẩy nhanh tiến độ giải ngân, thúc đẩy các dự án để nhanh bàn giao và đưa vào sử dụng. Càng giải ngân nhanh càng phục hồi kinh tế nhanh, đảm bảo tăng trưởng GDP và giải quyết việc làm, tăng thu ngân sách nhà nước…

Do vậy, tại buổi làm việc, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc  đề nghị đại diện các tỉnh cùng các bộ, ngành nêu lên những khó khăn, vướng mắc trong quá trình giải ngân vốn đầu tư công. Đồng thời đề xuất các giải pháp khắc phục và đưa ra kiến nghị để tháo gỡ nút thắt. “Trên cơ sở các kiến nghị, chúng tôi sẽ tập hợp báo cáo Chính phủ trình cấp thẩm quyền giải quyết khó khăn", Bộ trưởng nói.

Báo cáo tại buổi làm việc, ông Vũ Việt Văn, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Vĩnh Phúc cho biết, đến thời điểm ngày 4/5/2022, tỉnh này mới giải ngân đạt hơn 21% kế hoạch. Nguyên nhân là do công tác chuẩn bị đầu tư dự án của các đơn vị còn hạn chế. Bên cạnh đó, trong thời gian qua, giá nguyên vật liệu tăng đột biến khiến nhiều công trình phải giãn tiến độ thi công.

Ngoài ra, Vĩnh Phúc có nhiều dự án trọng điểm có quy mô tổng mức đầu tư lớn khiến thời gian thực hiện thủ tục đầu tư mất thời gian. Tỉnh này còn khó khăn về thẩm quyền trong việc kéo dài thực hiện, điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công hằng năm của các dự án sử dụng vốn ngân sách địa phương...

Bà Trần Tuệ Hiền, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước cho biết, đến thời điểm hiện tại, tỉnh này đã thực hiện phân bổ 100% kế hoạch vốn và giải ngân đạt 20% kế hoạch.

Theo bà Trần Tuệ Hiền, nguyên nhân khiến công tác giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh gặp khó khăn do công tác giải phóng mặt bằng chậm; thời gian thực hiện phê duyệt các bản vẽ thiết kế thi công mất nhiều thời gian. Hơn nữa còn có những nguyên nhân khách quan như việc tăng giá nguyên vật liệu, mùa mưa đến sớm nên đã ảnh hưởng tới tiến độ thi công các dự án.

3 tỉnh còn lại là Bình Thuận, Khánh Hoà và Phú Yên cũng gặp các vấn đề tương tự như Vĩnh Phúc và Bình Phước. Kiến nghị tới Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc - Tổ trưởng tổ công tác số 6, đại diện các tỉnh nêu lên một số vấn đề như: đề nghị kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân vốn ngân sách trung ương trong nước đã được giao kế hoạch năm 2021 sang năm 2022; sớm thông báo kế hoạch vốn trung hạn 2021-2025 và kế hoạch năm 2022 cho các Chương trình mục tiêu quốc gia để kịp thời chuẩn bị thủ tục, giải ngân kế hoạch vốn được giao và sớm có thông tư hướng dẫn thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia.
Ông Lê Ngọc Tiến, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bình Thuận đề nghị có văn bản hướng dẫn việc bố trí vốn đầu tư công để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng tạo quỹ đất sạch đấu giá tạo nguồn thu ngân sách địa phương là cơ sở để phân khai cho các dự án đền bù tạo quỹ đất của tỉnh trong năm 2022. Đồng thời đề nghị sớm giao kế hoạch bổ sung dự toán ngân sách trung ương cho đầu tư phát triển kết cái hạ tầng thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội.

Bà Trần Tuệ Hiền, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước cũng đề nghị sớm có hướng dẫn xử lý việc tăng giá nguyên nhiên, vật liệu để địa phương có căn cứ thực hiện điều chỉnh các dự án. Cùng với đó là cho phép địa phương trình HĐND tỉnh phân bổ vốn kế hoạch vốn năm trước 6 tháng (đối với nguồn ngân sách địa phương) để thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà thầu thiết kế bản vẽ thi công - dự toán…

Giải quyết vướng mắc ngay tại hiện trường

Ý kiến tại buổi làm việc, đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã làm rõ một số nội dung các tỉnh nêu ra.

Theo ông Nguyễn Đức Tâm, Vụ trưởng Vụ Địa phương và Lãnh thổ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, thực tế cho thấy công tác thực hiện giải ngân vốn đầu tư công ở các địa phương vẫn còn nhiều hạn chế. Dù nhiều tỉnh đã thực hiện phân cấp nhưng công tác thực hiện vẫn chưa đi đôi với nâng cao năng lực. Nhiều dự án triển khai chậm do còn lúng túng trong công tác triển khai. Hay năng lực của một số chủ đầu tư cũng như nhà thầu còn yếu kém, khả năng tài chính thấp nên không đáp ứng được các yếu tố đầu vào khiến công tác thực hiện thi công tác công trình bị đình trệ.

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc điểm lại những khó khăn, vướng mắc cũng như những đề xuất của các địa phương.

"Theo báo cáo của các tỉnh, thủ tục hiện nay còn nhiều nút thắt như: thủ tục đầu tư chậm; vấn đề đấu thầu hợp đồng chậm; phân bổ vốn chậm; giải phóng mặt bằng nhiều khó khăn; xung đột về giá... Đây là những vấn đề cần tập trung tháo gỡ. Tuy nhiên quan trọng hơn công tác thực hiện đòi hỏi tính chủ động, các tỉnh phải thực hiện đôn đốc, giải quyết vướng mắc ngay tại hiện trường", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh.

Về giải pháp đẩy nhanh giải ngân trong thời gian tới, Bộ trưởng đề nghị các địa phương thực hiện quyết liệt các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, tập trung tháo gỡ khó khăn, hoàn thiện thủ tục; tháo gỡ vướng mắc về giải phóng mặt bằng; đôn đốc thi công nhanh, bố trí vốn đủ để tạm ứng thanh toán; rà soát điều chỉnh vốn cho các dự án có tiến độ giải ngân nhanh để huy hiệu quả sớm.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc đề nghị UBND tỉnh giao một phó chủ tịch phụ trách chuyên trách làm trưởng ban chỉ đạo của địa phương về giải ngân vốn đầu tư công; cần sát sao, trách nhiệm, đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu.

Bộ Tài chính sẽ tiếp thu ý kiến của các địa phương và sau buổi làm việc ngày hôm nay, Bộ Tài chính sẽ phối hợp với các bộ, ngành báo cáo Chính phủ báo cáo Quốc hội để sửa đổi các văn bản pháp luật. Trường hợp cấp bách có thể đề xuất Chính phủ xin Quốc hội ban hành nghị quyết.