Tương lai nào cho xe điện khi ‘cơn khát’ dầu vẫn giữ thế thượng phong?

Xe điện (EV) đã đạt đến khối lượng tới hạn cần thiết cho các hình thức di chuyển sạch sẽ và yên lặng nhằm vượt qua các đối thủ phát thải carbon và chúng đang dẫn đầu để thống trị toàn cầu. Sau sự xuất hiện lần đầu tiên của xe điện thô ở châu Âu vào những năm 1830, ô tô điện thường xuyên được nhìn thấy trên đường cho đến khoảng năm 1910, khi việc thiếu cơ sở hạ tầng sạc điện buộc người mua phải chuyển sang sử dụng xăng.

Việc phát hiện ra các mỏ dầu lớn đã mang lại cho động cơ đốt trong (ICE) một lợi thế rất lớn. Nhưng sự thay đổi đó hiện đang diễn ra ngược lại và thị trường xe điện đang phát triển mạnh mẽ. Xe điện đang giành lại ưu thế trước xăng dầu nhờ chi phí vận hành rẻ hơn và yêu cầu toàn cầu phải cắt giảm lượng khí thải carbon để chống lại sự nóng lên toàn cầu.

Cung cầu dầu sẽ giảm

Hồi tháng 6, hãng Bloomberg NEF dự đoán rằng nhu cầu dầu của thế giới sẽ đạt đỉnh trong thập kỷ này. Theo một báo cáo phân tích được công bố gần đây Bloomberg, cho biết: “Khi ngày càng có nhiều người chuyển từ sử dụng xăng và dầu diesel sang xe điện, mức tiêu thụ dầu cho vận tải đường bộ đang trên đà đạt đỉnh vào năm 2027. Tuy nhiên, mặc dù đạt đến mức trần, cơn khát dầu vẫn chiến thắng, sẽ không biến mất sớm hơn bất cứ lúc nào.

“Dựa trên quỹ đạo hiện tại, lượng dầu cần thiết để cung cấp năng lượng cho ô tô, xe tải nhỏ và xe tải sẽ giảm gần một nửa từ nay đến năm 2050, khiến nhu cầu còn 20 triệu thùng mỗi ngày. Đó là lượng dầu mà Mỹ sản xuất năm ngoái”, Bloomgerg nhấn mạnh, đồng thời cho biết: “Đây là điều không thể xem nhẹ. Thế giới hiện đang có 27 triệu xe chở khách chạy bằng pin điện và plug-in hybrid trên đường phố vào cuối năm ngoái và con số này dự kiến ​​sẽ tăng lên 41 triệu trong năm nay, mức tăng khoảng 52%”.

Trung Quốc đang giữ thế thượng phong, và họ đã làm được một thời gian. Các ưu đãi và hạn chế của địa phương đối với động cơ đốt trong hiện đang nhanh chóng đặt dấu chấm hết cho các “ống xả” độc hại. Xu hướng này cũng tương tự ở Mỹ, nơi các khoản tín dụng thuế xe điện đang rất nhiều ưu tiên, theo kiểu càng xa càng tốt.

Nhưng Bloomberg NEF cũng tiết lộ một số số liệu thống kê đáng lo ngại. Đội xe đốt khí đốt toàn cầu hiện nay vẫn đang sử dụng 24 triệu thùng dầu mỗi ngày, trong khi đội xe không phát thải chỉ tiết kiệm được ở mức 330 thùng mỗi ngày, một giọt nước trong đại dương mênh mông.

Tuy nhiên, các dấu hiệu từ thực tiễn phát triển bùng nổ của xe điện, cho thấy mọi thứ có thể thay đổi nhanh hơn.

Dự báo tích cực cho thị trường xe điện

Điều đáng khích lệ là rất nhiều lãnh đạo của các nhà sản xuất ô tô toàn cầu đã công khai đẩy mạnh thúc đẩy thị trường xe điện.

Người sáng lập và Giám đốc điều hành của Tesla, tỷ phú Elon Musk, đã phát biểu trong một cuộc họp ngắn với các nhà phân tích đầu tư hồi tháng 7, rằng: “Trong quý 2, chúng tôi đã đạt được sản lượng và giao xe kỷ lục, đồng thời đạt doanh thu kỷ lục khoảng 25 tỷ USD chỉ trong một quý. Model Y đã trở thành loại xe bán chạy nhất trên toàn cầu trong Quý 1, vượt qua những chiếc Corolla và Golf”.

“Chúng tôi cho rằng nền kinh tế dài hạn sẽ đẩy khối lượng giao dịch lên mức trần ở cấp độ tiếp theo. Và các sản phẩm Robotaxi trong tương lai của chúng tôi có nhu cầu gần như vô hạn. Cho đến nay, đây sẽ là số đơn vị tính theo giờ cao nhất so với bất kỳ sản phẩm ô tô nào từ trước đến nay và tôi rất vui mừng về điều đó”, Musk chia sẻ.

Trước đó, Giám đốc điều hành và Chủ tịch của Volkswagen, Oliver Blume, đã nói với các nhà đầu tư rằng quá trình đầu tư xây dựng PowerCo (một công ty sản xuất pin của Volkswagen) đang được tiến hành tốt, với ba nhà máy đang được xây dựng để sản xuất pin với tổng công suất 200 GWh. Và hứa hẹn xây dựng thêm nhà máy sản xuất pin nếu muốn và có đủ nhu cầu để hỗ trợ.

Theo ông Blume, “tất cả các kế hoạch của chúng tôi đều được cung cấp năng lượng sạch để hỗ trợ cam kết của chúng tôi về sự bền vững”.

“Được thúc đẩy bởi sự thiết lập độc lập của PowerCo, chúng tôi sẵn sàng mở cơ cấu vốn cho các nhà đầu tư bên ngoài để tài trợ cho sự tăng trưởng bổ sung”, ông Blume nói thêm, đồng thòi cho biết, rằng: Bất chấp các hạn chế và 'thách thức lớn' về sự sẵn có của nguyên liệu thô, bao gồm cả lithium, nhưng Volkswagen sẽ tiếp tục đánh giá các phương án tài trợ của mình. Ông cũng lưu ý, rằng hãng đã đảm bảo 30% nhu cầu về vật liệu pin, bao gồm cả lithium, cho đến năm 2030.

“Trọng tâm chiến lược của chúng tôi nằm ở việc thực thi. Chúng tôi đã cung cấp tất cả các yếu tố chính trong chiến lược pin của mình, bao gồm cả nhà máy đang được xây dựng ở Canada", ông chủ Volkswagen nhấn mạnh.

Hyundai Motors, công ty sở hữu thương hiệu xe điện Ioniq và có cổ phần lớn tại Kia, có tham vọng cải thiện khả năng thiết kế pin và công nghệ quản lý pin để mang lại những cải tiến về phạm vi hoạt động, tuổi thọ và độ an toàn cho xe của mình. Phó chủ tịch cấp cao của trung tâm phát triển pin, ông Chang Hwan Kim, cho biết trọng tâm là đạt được mật độ cao và cải thiện độ an toàn bằng cách phát triển pin lithium metal và pin thể rắn của riêng mình.

Ông Chang Hwan Kim, cho biết: “Những loại pin thế hệ tiếp theo này đòi hỏi rất nhiều nỗ lực phát triển đồng thời, từ pin, cơ sở sản xuất pin và quy trình sản xuất. Để đảm bảo tất cả các công nghệ cần thiết, chúng tôi đang tích cực hợp tác với nhiều công ty hàng đầu”. Ông Kim cũng tuyên bố một cơ sở nghiên cứu và phát triển sẽ được xây dựng ở Hàn Quốc vào năm 2024 để đẩy nhanh quá trình này.

“Mục tiêu của chúng tôi là xác minh tất cả các công nghệ tạo nên toàn bộ chuỗi giá trị pin, bắt đầu từ vật liệu pin và thiết kế tế bào, cho đến việc chứng minh mức độ sẵn sàng sản xuất hàng loạt. Những loại pin thế hệ tiếp theo này sẽ cung cấp năng lượng không chỉ cho xe điện mà còn cho cả phương tiện di chuyển trong tương lai, chẳng hạn như Advanced Air Mobility (AAM) và robot, đồng thời nâng cao sức mạnh tổng hợp giữa các doanh nghiệp tương lai của chúng tôi với tư cách là một công ty di động. Bằng cách nhắm mục tiêu vào toàn bộ chuỗi giá trị pin, chúng tôi sẽ cải thiện loại pin được tối ưu hóa cho xe cộ và cải thiện chi phí để củng cố vị thế dẫn đầu của chúng tôi trong lĩnh vực xe điện”, ông Kim nói thêm.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) gần đây đã tóm tắt tác động tổng hợp của ngành công nghiệp ô tô toàn cầu bằng cách mô tả những gì đang xảy ra như một sự thay đổi lớn giúp tránh nhu cầu tiêu thụ 5 triệu thùng dầu mỗi ngày vào năm 2030. Khảo sát Triển vọng Xe điện Toàn cầu hàng năm, cho thấy hơn 10 triệu ô tô điện đã được bán trên toàn thế giới vào năm 2022. Doanh số bán xe điện dự kiến ​​sẽ tăng mạnh trở lại trong năm nay, đạt 18% trên thị trường toàn cầu, với doanh số khoảng 14 triệu chiếc.

Giám đốc IEA, ông Fatih Birol, cho biết: “Các xu hướng mà chúng ta đang chứng kiến ​​có ý nghĩa quan trọng đối với nhu cầu dầu toàn cầu”. Đồng thời ông cũng nhấn mạnh, rằng: “Động cơ đốt trong đã không có đối thủ trong hơn một thế kỷ qua, nhưng xe điện đang thay đổi hiện trạng. Đến năm 2030, họ sẽ tránh được nhu cầu sử dụng ít nhất 5 triệu thùng dầu mỗi ngày. Ô tô chỉ là làn sóng đầu tiên. Xe buýt và xe tải điện sẽ sớm xuất hiện”.

Xu hướng liên doanh xuyên biên giới

Nhưng có rất nhiều việc phải làm trước khi trò chơi giành chiến thắng. Thị trường xe điện toàn cầu tập trung ở ba khu vực chính, gồm: Trung Quốc, châu Âu và Mỹ. Trung Quốc vẫn là quốc gia dẫn đầu thị trường xe điện, chiếm 60% tổng doanh số bán ô tô năm ngoái. Thị trường các mẫu xe plug-in đã tăng gần 40% trong nửa đầu năm 2023, với doanh số 1,9 triệu xe. Theo Cars Guide, đây là nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới, chiếm khoảng một nửa tổng doanh số toàn cầu. Trong khi thế giới chỉ có ba thương hiệu chiếm ưu thế về mức tăng trưởng, gồm Tesla, SGMW và BYD đang phát triển nhanh chóng. Xe điện dự kiến ​​sẽ chiếm 58% doanh số bán ô tô vào năm 2030.

Theo báo cáo thị trường của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, mức tăng lớn một phần là do việc tung ra thị trường hàng loạt mẫu xe mới. Và “tiềm năng tiêu thụ của thị trường ô tô sẽ tiếp tục được giải phóng thêm”.

Mục đích là đạt được sự tăng trưởng ổn định, mặc dù Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc thừa nhận rằng môi trường bên ngoài hiện tại vẫn phức tạp. Điều này có thể ám chỉ sự tăng trưởng hiện đang nổi lên ở Mỹ và châu Âu.

Ngành công nghiệp hình thành từ những sáng kiến ​​này trong thập kỷ tới sẽ rất khác với những gì chúng ta thấy ngày nay. Một xu hướng là các nhà sản xuất xe điện bước ra ngoài trụ sở chính của họ, như Tesla đã làm ở Trung Quốc nhiều năm trước, và mới đây là VinFast của Việt Nam đã làm ở Mỹ. Các bước mới nhất cho thấy các liên doanh xuyên biên giới mới đang được hình thành theo xu hướng tăng tốc độ bán hàng ra nước ngoài.

Chẳng hạn, Volkswagen hiện cũng đang chuyển sang Trung Quốc. Đây là thị trường xe điện lớn nhất thế giới và là ngọn hải đăng cho nhiều hãng xe, đặc biệt là những người đi đầu đang đạt được những tiến bộ đáng kể trong thị trường truyền thống của họ. Volkswagen đã trả 700 triệu USD để mua 5% XPeng, công ty chỉ mới hoạt động được chưa đầy 10 năm và mua pin từ CATL. Ban đầu, hãng có kế hoạch bán mẫu sedan cao cấp P7 và mẫu SUV hạng sang G9 ở châu Âu. Nhưng Volkswagen cũng đang sử dụng thương hiệu Audi của mình để thành lập liên minh với SAIC Motor