Thị trường chứng khoán 2021 không còn “mua đâu cũng thắng”?

“Tăng hay giảm là chuyện của thị trường còn kiếm tiền là chuyện của NĐT”

Được đánh giá là 1 trong 10 thị trường chứng khoán (TTCK) có sức chống chịu với đại dịch Covid-19 và phục hồi tốt nhất thế giới, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có một năm tăng trưởng ấn tượng với chỉ số VN Index vượt 1.100 điểm, đạt 1103,87 điểm, tăng mạnh tới 67% so với thời điểm thấp nhất của năm 2020.

Vừa rồi, thị trường trải qua một tuần có nhiều sắc thái khi kỷ lục giảm điểm mới được thiết lập với sắc đỏ, sắc xanh mắt mèo, rồi bật tăng trở lại với ngập tràn sắc xanh lá cây đan xen sắc tím.

Chuyên gia Phan Dũng Khánh đánh giá, TTCK tăng quá mạnh, vay ký quỹ (margin) ở mức cao hàng đầu lịch sử dù không phải quá đáng ngại nếu tính theo tỷ lệ so với giao dịch trên thị trường cùng với quy định.

“Tuy vậy, với lực dòng tiền chủ yếu từ các nhà đầu tư cá nhân, nhà đầu tư mới (F0) chủ đạo trong bối cảnh giá ngày càng cao hơn vượt qua cả tốc độ tăng trưởng của kinh tế rất nhiều lần cũng như rất nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn cùng lý do thời điểm gần Tết cũng là lúc nhiều nhà đầu tư rút tiền về để phòng thủ”, ông Khánh phân tích.

Cùng với đó, ông cho rằng việc các kênh đầu tư khác như bất động sản và vàng đang dần được quan tâm trở lại đã ảnh hưởng phần nào dòng tiền. Nguyên nhân khác đến từ việc nhiều nhà đầu tư kiếm được tiền dễ dàng trong thời gian ngắn mà không cần hay không tích phân nhiều thì thời điểm trước Tết là “quá đẹp để chốt lời”.

Trước sự biến động này, ông Khánh dẫn ra lời tỷ phú Warren Buffett từng nói “chỉ khi thủy triều xuống thì chúng ta mới biết ai không mặc đồ bơi”.

Theo ông, trải nghiệm của những nhà đầu tư lớn thường khiêm tốn hơn bởi họ hiểu thị trường tài chính đáng sợ như thế nào. Thành công của họ luôn được đo bằng nhiều năm với sự ổn định bền vững.

“Điều này chỉ có thể đạt được khi họ luôn biết rằng ‘đổ mồ hôi để bớt đổ máu’, rèn luyện và học hỏi không ngừng. Có như thế thì họ vẫn luôn kiếm được tiền bất kể thị trường đi hướng nào. Vì tăng hay giảm là chuyện của thị trường còn kiếm tiền là chuyện của nhà đầu tư. Điều này vô cùng khác với nhà đầu tư nhỏ khi sàn đảo chiều rất dễ ngã ngựa ngay”, ông Khánh nhấn mạnh.

Ông cho rằng, TTCK không phải là nơi ai đầu tư cũng thắng, buộc phải tự học, tự đào tạo và trải nghiệm. Những nhà đầu tư mới cần phải cẩn trọng, có kinh nghiệm phân biệt, lựa chọn hàng tốt để mua, vì một số doanh nghiệp nhân cơ hội thị trường đi lên đã "tân trang", nâng giá cổ phiếu lên gấp nhiều lần so với giá trị thực.

Do đó, những nhà đầu tư mới vào TTCK trong một năm nay có chút thành tựu dễ có tâm lý chủ quan. Việc "đu dây điện" rất nguy hiểm, ngay lúc này nhà đầu tư mới cần trang bị liền kiến thức cho mình.

Thị trường chứng khoán 2021 sẽ kém hấp dẫn hơn?

Dự đoán toàn cảnh thị trường chứng khoán trong năm 2021, chuyên gia kinh tế Phan Dũng Khánh cho rằng khả năng mức độ tích cực sẽ kém đi do TTCK vốn thường đi chung với nền kinh tế. Dù kinh tế 2020 vẫn là con số dương vượt rất nhiều quốc gia khác nhưng vẫn không thể bằng một phần của mức độ tăng của TTCK.

Do đó, ngay cả khi kinh tế phục hồi tốt và nếu nhà đầu tư F0, nhà đầu tư cá nhân vẫn chủ đạo trên TTCK mà các dòng tiền lớn khác như của nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức…vẫn còn e dè thì thị trường sẽ khó chinh phục thêm các đỉnh cao hơn.

Bên cạnh đó, ông Khánh chỉ ra việc tín dụng cùng chính sách tiền tệ nới lỏng đã hỗ trợ cho nền kinh tế. Song, định hướng này sẽ còn mạnh mẽ hơn trong năm 2021 để hướng dòng chảy vào doanh nghiệp, vào kinh tế mà sẽ hạn chế vào các tài sản tài chính đặc biệt các tài sản có yếu tố đầu cơ.

“Chứng khoán vẫn sẽ là ngành đầu tư hấp dẫn trong thời gian tới nhưng mức độ kém hơn năm 2020 và phải chọn lựa được những ngành nghề thu hút dòng tiền trong năm 2021 chứ sẽ khó tăng đều hay ‘mua đâu cũng thắng’ như 2020”, ông Khánh nêu quan điểm.

Dự báo về dòng vốn của nhà đầu tư F0, ông cho rằng thị trường sẽ tiếp tục rung lắc và nhà đầu tư F0 không kịp trang bị tốt kiến thức, kinh nghiệm và bản lĩnh có thể phải rời bỏ thị trường. Còn những nhà đầu tư vượt qua được sẽ trưởng thành, thành nhà đầu tư có thâm niên (Fn). “Tuy vậy, trong lịch sử vế một thường sẽ nhiều hơn”, ông Khánh nói.

Trước dòng vốn mới của nhà đầu tư F0, chuyên gia kinh tế đưa ra lời khuyên cho các doanh nghiệp rằng không nên phát hành thêm cổ phiếu để huy động dòng vốn này. Bởi, nếu chỉ vì huy động dễ dàng và lợi dụng các nhà đầu tư ít hiểu biết thị trường có thể thu hút vốn được nhưng không biết làm gì sẽ xảy ra việc sử dụng vốn kém hiệu quả gây rủi ro hệ thống cho doanh nghiệp.

“Trừ khi doanh nghiệp có các kế hoạch tương lai, những dự án cần thiết, cần mở rộng quy mô, phát triển sản phẩm thì có thể tranh thủ lúc thị trường tốt để có thể giảm chi phí huy động mà lượng vốn cần thiết huy động cũng sẽ dễ dàng hơn giúp cho các kế hoạch kinh doanh dễ thực hiện hơn”, ông Khánh nêu.

Chỉ ra việc nhà đầu tư nước ngoài bán ròng mạnh hàng chục năm trong 2020, ông Khánh đánh giá xu hướng này có thể diễn biến tích cực hơn trong năm 2021 khi họ có thể quay trở lại mua ròng. Tuy vậy, điều này thường xảy ra khi thị trường ở xu hướng giảm thì khối ngoại hoạt động tích cực hơn. Đây cũng là điều các tổ chức đầu tư cũng hay thực hiện chứ không chỉ nhà đầu tư nước ngoài.

Đưa ra chiến thuật cho các nhà đầu tư trong giai đoạn hiện tại, ông Khánh cho rằng cần quan sát, phân tích được xu hướng dòng tiền trên thị trường, từ đó tìm được những lĩnh vực tiềm năng giúp gia tăng hiệu quả đầu tư. Bên cạnh đó, nên cơ cấu lại danh mục đầu tư, giảm tỷ trọng margin để tận dụng cơ hội này.