Những nguyên nhân gây say tàu xe và cảm giác buồn nôn khi say xe

Nguyên nhân gây ra hiện tượng say tàu xe

– Do tâm lý của người sử dụng phương tiện về hiện tượng say tàu xe như một nỗi ám ảnh, chính vì thế chỉ cần thấy xe, tàu, thuyền,… là đã có cảm giác say rồi.

– Do bị huyết áp thấp.

– Những phản xạ thần kinh của cơ quan nội tạng: bụng quá đói hoặc quá no, mất ngủ, người mệt mỏi, bực tức, không khí ô nhiễm.

– Do sự thay đổi chất dịch ở tai trong khi di chuyển trên các phương tiện chuyển động gây ra sự thay đổi và tăng tiết dịch ở tai trong, dẫn đến một kích thích có cảm giác khó chịu là những biểu hiện của say tàu xe.

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới hiện tượng say tàu xe.

– Do rối loạn tiền đình: Khi di chuyển, sự lắc lư, chòng chành, lên xuống của phương tiện làm cho mạch máu tai trong bị co thắt dẫn đến tăng thể tích nội dịch và giãn lòng ống nội dịch, làm cho mê đạo màng tai trong bị tích thủy, ảnh hưởng đến cơ quan tiền đình, gây ra rối loạn tiền đình kiểu say tàu xe.

Nguyên nhân khiến ta thấy buồn nôn khi say xe

Khi đi lại bằng ô tô, tàu hỏa hay máy bay, chúng có thể gây ra những tín hiệu đối lập nhau cho não bộ và khiến cơ thể phản ứng giống như khi đang bị ngộ độc, và ta sẽ thấy buồn nôn vì đó là cách loại bỏ độc tố mà não nghĩ đến.

Đó là kết luận của tiến sĩ Dean Burnett, đến từ trường Đại học Cardiff (Wales). Thực tế là, “phản ứng ngộ độc” có thể được kích hoạt khi các tín hiệu cảm giác gửi đến não bị trái ngược nhau: cơ bắp thông báo với não cơ thể đang không hoạt động, nhưng tai thì lại cảm nhận được chuyển động.

Tiến sĩ Burnett cũng nói thêm rằng cơ thể con người vẫn chưa tiến hóa để có thể thích nghi với cảm giác di chuyển trên phương tiện giao thông, nơi giúp chúng ta có thể đi lại mà không cần hoạt động gì. 

Các tín hiệu đối lập nhau từ cơ bắp, mắt và tai là nguyên nhân tình trạng buồn nôn khi say xe. 

Ông nói: “Khi ở trong một phương tiện giao thông như xe lửa hoặc tàu thuyền, cơ thể bạn không cử động nên cơ bắp sẽ phát tín hiệu rằng “ta đang đứng yên”.

Nếu bạn nhìn tập trung vào một quang cảnh tĩnh khi ở trên tàu thì mắt bạn cũng sẽ phát ra tín hiệu tương tự". “Nhưng chất dịch của hệ thống cân bằng trong tai của ta thì lại tuân theo các định luật vật lý, và chúng sẽ bị xáo động vì thực tế là bạn đang di chuyển, và não sẽ hiểu "ta đang di chuyển".

Vì vậy, điều tất yếu xảy ra là não bộ nhận được những tín hiệu mâu thuẫn nhau, và không thể nào cả hai đều đúng được. Đây chính là sự không tương thích về cảm giác”.

“Về mặt tiến hóa, thứ duy nhất có thể gây ra hiện tượng không tương thích về cảm giác chính là độc tố thần kinh, hay chất độc. Khi say xe não bộ sẽ nghĩ rằng chắc chắn ta đang bị nhiễm độc, và việc đầu tiên nó cần làm là loại bỏ độc tố ra, đồng nghĩa với đó là nôn”.

Ông cũng giải thích thêm rằng việc đọc sách trên xe chỉ khiến ta thấy say xe hơn là bởi vì mắt tập trung vào một vùng không gian quá nhỏ và tĩnh, khiến não không thể xác định được cơ thể có đang di chuyển hay không.

Vì thế, cảm giác say xe có thể được giảm bớt nêu ta nhìn ra ngoài cửa kính trên xe bởi vì điều đó giúp não bộ nhận ra có chuyển động xung quanh cơ thể.

Phóng mắt nhìn một quang cảnh rộng bên ngoài sẽ giúp ta bớt say xe hơn rất nhiều.

“Bạn có thể nhìn thấy con đường và cảnh vật thay đổi, điều này làm cân bằng hệ thống cảm giác”,Tiến sĩ Bernett cho biết. “Não bộ lúc đó sẽ nghĩ là "nhìn kìa, mọi thứ đều đang chuyển động, vậy hẳn là mình đang di chuyển" và từ đó làm giảm bớt cảm giác chóng mặt buồn nôn.

 Trong quyển sách mới của mình, ông nói rằng các hệ thống não bộ trở nên hoàn thiện và hiệu quả hơn khi người ta về già nhưng với trẻ con chúng dễ bị say xe hơn vì não bộ của chúng vẫn đang phát triển. Ông Bernett không giải thích rõ tại sao một số người lại bị say xe nặng hơn người khác, cho rằng đó là “sự tình cờ của tạo hóa”. 

Trên đây là nguyên nhân gây ra triệu chứng say tàu xe thường gặp mà mọi người nên biết, tìm hiểu được rõ nguyên nhân để từ đó có cách phòng tránh và xử trí say tàu xe thích hợp, tránh việc gây ra khó chịu và ảnh hưởng tới những chuyến đi xa bằng tàu xe.