Luật sư Trần Minh Hải: Tima đã và đang “biến hóa” thành tổ chức tín dụng!

 

Có thể bạn quan tâm

• 

  Tôi thành "con nợ" của Tima (Kỳ 1)

  06:43, 19/04/2019

• 

  P2P tại Việt Nam: "Méo mó" ngay từ đầu

  06:30, 16/04/2019

Khách hàng đã có thể tải ứng dụng Tima ngay từ các chợ ứng dụng AppStore và GooglePlay

Thời gian gần đây Reatimes nhận được nhiều phản ánh của nhà đầu tư và người đi vay tiền về việc sàn giao dịch Tima.vn đã lợi dụng sàn giao dịch cho vay để đẩy lãi suất quá cao so với mặt bằng chung của các tổ chức tín dụng, thậm chí phạm vào quy định về “cho vay nặng lãi” của Bộ luật Hình sự.

Vì vậy để có cái nhìn khách quan cũng như thêm thông tin chính xác, đầy đủ và kịp thời Reatimes đã có cuộc trao đổi với Luật sư Trần Minh Hải – Giám đốc Điều hành Công ty luật BASICO.

Luật sư Trần Minh Hải – Giám đốc Điều hành BASICO

PV: Thưa luật sư, được biết, Tima hiện đang là đơn vị tiên phong và dẫn đầu trong thị trường tài chính công nghệ với vai trò là nhà cung cấp nền tảng công nghệ cho vay ngang hàng (P2P) tại Việt Nam, xin luật sư cho biết cụ thể về khung pháp lý để Tima hoạt động trong lĩnh vực vay và cho vay như thế nào?

Luật sư Trần Minh Hải: Hiện trong Luật các Tổ chức tín dụng ở Việt Nam chưa có khung pháp lý nào để ràng buộc mô hình hoạt động cho vay ngang hàng P2P của Tima dẫn tới ảnh hưởng đến sự cạnh tranh bất bình đẳng cho các ngân hàng và tổ chức tín dụng.

Trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước cần phải đưa hoạt động này vào khung pháp lý càng sớm càng tốt bởi vì dù được quảng cáo Tima là sàn kết nối tài chính lớn nhất Việt Nam nhưng hoạt động thực chất của Tima lại không dừng lại ở việc môi giới.

Bản chất Tima cũng không phải là tổ chức tín dụng mà chỉ là một mô hình cho vay ngang hàng P2P hoàn toàn mới ở Việt Nam mà bản chất nó có sự đan xen, có sự giao thoa giữa hoạt động kinh doanh ngân hàng với công nghệ.

Vì vậy, Nhà nước phải sớm có những điều chỉnh cũng như khung pháp lý rõ ràng cho loại hình này để tránh rủi ro, tránh đi quá đà và vi phạm pháp luật, ảnh hưởng đến tâm lý người dân. Thậm chí dẫn đến lộn xộn trên thị trường tiền tệ cũng như ảnh hưởng đến môi trường hoạt động của các tổ chức tín dụng.

PV: Theo khảo sát của chúng tôi và phản ánh của khách hàng, nhiều khoản vay của Tima có lãi suất (gồm lãi vay và phí) vượt quá 20%/năm (theo “trần” của Bộ luật Dân sự) và thậm chí vượt qua 100%/năm (phạm vào quy định về “cho vay nặng lãi” của Bộ luật Hình sự). Với thực tế này Tima sẽ chịu những trách nhiệm gì?

Luật sư Trần Minh Hải: Như đã nói vì chưa có khung pháp lý nên lãi suất cho mô hình vay ngang hàng P2P là vấn đề rất là nghiêm trọng.

Hiện lãi suất Ngân hàng Nhà nước thì đặt "trần" ở mức 20%. Trong khi ở các tiệm cầm đồ, cho vay theo phường hay dân cho vay với nhau và ở những mô hình cho vay ngang hàng như Tima, không có khung pháp lý và chịu sự giám sát của cơ quan quản lý nhà nước thì chắc chắn lãi không bao giờ là dưới 20%. Nếu thực sự, mức lãi suất gồm lãi vay và phí mà khách hàng của Tima phải chịu vượt quá 20%/năm, thì có thể,"y án" đầu tiên mà phía Tima phải đối diện là tiếp tay cho việc cho vay nặng lãi.

PV: Giới chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng, hoạt động cho vay ngang hàng (P2P) của Tima là một hình thức tham gia vào hoạt động tín dụng, cũng gần tương tự như hoạt động của các công ty tài chính tiêu dùng, nhưng lại không phải chịu sự quản lý (cấp phép và giám sát) của Ngân hàng Nhà nước, điều này có nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực tới hoạt động tín dụng và an ninh tiền tệ, luật sư đánh giá như thế nào về vấn đề này?

Luật sư Trần Minh Hải: Hoạt động của Tima là sàn giao dịch nên về nguyên tắc đang là 0, mà đầu tiên phải kể đến là không có pháp lý và không chịu sự giám sát của Ngân hàng Nhà nước.

Tuy nhiên, nếu không có quy định kịp thời thì không chỉ người dân mà toàn hệ thống Nhà nước sẽ không thể nào phân biệt bởi vì không có ranh giới chính. Đây là cơ hội để hoạt động của sàn giao dịch Tima dễ dàng lẫn lộn với hoạt động của các Tổ chức tín dụng vì thế hoạt động của Tima cũng như mô hình vay ngang hàng P2P cần phải có hành lang pháp lý.

Hành lang pháp lý này đầu tiên phải phân biệt được rạch ròi ra tín dụng và không tín dụng? Thứ hai, nếu như có sự chồng lấn hoặc có một phần nào đấy thì phải giới hạn hoạt động của mô hình vay ngang hàng P2P được đến đâu?

Chẳng hạn được huy động bao nhiêu hay là an toàn thế nào hay đơn giản như là một khách hàng chỉ được gửi vào đấy bao nhiêu? Đối với tín dụng có thể gửi 100 tỷ đồng hay 200 tỷ đồng nhưng Tima hay các sàn khác, pháp luật chỉ cho phép khoảng 10 triệu đồng hoặc 100 triệu đồng chẳng hạn.

Tất cả những yếu tố này đều phải tính đến, chứ nếu để hoạt động tự do thì sẽ không ai phân biệt được và sẽ dễ biến thành tổ chức tín dụng, mà như thế thì sẽ trái luật.

PV: Tima, trong vai trò là “nhà cung cấp nền tảng công nghệ cho vay ngang hàng (P2P)”, nếu xảy ra các rủi ro trong hoạt động vay và cho vay như: Mất hồ sơ, dữ liệu khách hàng; khách hàng vay không trả nợ; đòi nợ theo kiểu “xã hội đen”... thì đơn vị này có phải chịu trách nhiệm gì không, thưa luật sư?

Luật sư Trần Minh Hải: Tima không có quyền lợi và trách nhiệm gì cả bởi bản chất hoạt động của Tima hiện nay chưa có quy định mà chỉ đơn giản người có tiền cần nhờ Tima kết nối với người cần vay thì hai bên tự thỏa thuận và Tima chỉ “ăn” phí dịch vụ.

Người đi vay cũng nhờ Tima môi giới chắp nối và vay hộ thì trả phí. Nếu làm đúng thì không vấn đề gì, thậm chí nên khuyến khích vì hiện tại không ai dám nói sai cả nhưng nếu không có khung pháp lý cũng như quy định rõ ràng ra thì đúng sai sẽ lẫn nhau. Từ đó bên môi giới sẽ lợi dụng kẻ hở đó để trục lợi.

Đó là xu hướng tất yếu, ngay cả Grab, Uber cũng thế, nếu làm đúng thì đó là kết nối kinh doanh công nghệ nhưng nếu không có quy định rõ thì chẳng ai phân biệt được kinh doanh taxi và kinh doanh công nghệ.

Ở sàn Tima đây cũng thế, nếu làm đúng bản chất thì là kinh doanh công nghệ nhưng nếu không có quy định và giám sát, cũng như vạch ra ranh giới rõ ràng thì Tima sẽ có cơ hội "biến hóa" thành tín dụng.

PV: Vậy phải chăng, nếu không có những giải pháp quản lý chặt chẽ và triệt để, hoạt động cung cấp dịch vụ công nghệ cho vay ngang hàng như Tima đang thực hiện sẽ là “cánh tay nối dài” cho hoạt động “tín dụng đen” phát triển, thưa luật sư?

Luật sư Trần Minh Hải: Nếu không có quy định rõ ràng thì hoạt động của Tima trong một ngày không xa sẽ gây “úng lụt” thị trường tiền tệ vì tất cả mọi người sẽ gửi và vay tiền qua Tima. Lúc đó hậu quả sẽ thế nào? Vì vậy nên sớm có những điều chỉnh kịp thời cũng như quy định hành lang pháp lý nhất định.

Bây giờ có thể quy mô hoạt động của Tima còn nhỏ, chưa đủ “phủ sóng” đến người dân nhưng với những con số trên website Tima.vn thể hiện tính đến ngày 17/4/2019 là 50,200,869,324,000,000 (năm mươi triệu, hai trăm nghìn, tám trăm sáu chín tỷ, ba trăm hai mươi tư triệu đồng) đã giải ngân chỉ trong vòng 3 năm với 300 nhân viên làm việc thì Ngân hàng Nhà nước nên phải “cảnh giác”.

- Xin trân trọng cảm ơn ông!

Hiền Chi (Thực hiện)