Kinh tế Việt Nam “vượt đại dương” nhờ FTA

Việt Nam hưởng lợi từ FTA
Hiện tại, Việt Nam là một trong số ít các nước chỉ sau 15 năm vào WTO mà đã đàm phán, ký kết 15 FTA, trong đó có 8 FTA ký kết trong khuôn khổ hợp tác ASEAN nội và ngoại khối.

Với tư cách là một bên độc lập, Việt Nam đã ký kết 6 FTA với các đối tác Nhật Bản, Chile, Hàn Quốc, Liên minh Kinh tế Á Âu, Liên minh châu Âu, và Hiệp định Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Theo cam kết tại các Hiệp định này, Việt Nam cam kết mở cửa thị trường hàng hóa với việc cắt giảm theo lộ trình từ 70% đến 100% dòng thuế. Đặc biệt trong 2 FTA thế hệ mới là FTA Việt Nam - EU và CPTPP, Việt Nam đã cam kết mở cửa thị trường sâu rộng trên các lĩnh vực hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, mua sắm Chính phủ và cả những lĩnh vực nhạy cảm như lao động, môi trường…

Về điều này, ông Trịnh Minh Anh - Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế đánh giá: Việt Nam là một trong những nước tận dụng các Hiệp định tốt chỉ sau Trung Quốc. Các doanh nghiệp Việt đang tận dụng rất tốt điều này.

Cụ thể, tính riêng 10 tháng đầu năm 2021, bất chấp đại dịch, kim ngạch xuất khẩu ước tính đạt 267,93 tỷ USD, tăng 16,6% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, xuất khẩu của khu vực kinh tế trong nước ước tính đạt 69,77 tỷ USD, tăng 7,7% và chiếm 26,04% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước; Khu vực kinh tế nước ngoài (kể cả dầu thô) ước tính đạt 198,16 tỷ USD, tăng 20,1% và chiếm tỷ trọng 73,96% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Khu vực kinh tế nước ngoài tiếp tục chiếm tỷ trọng chủ yếu trong kim ngạch xuất khẩu của cả nước.

Về cán cân thương mại, cán cân thương mại hàng hóa 10 tháng năm 2021 ước nhập siêu 1,45 tỷ USD. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 22,7 tỷ USD; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) xuất siêu 21,28 tỷ USD.

“Trong thời gian qua, các cam kết FTA vẫn đang được các doanh nghiệp phát huy tác dụng, tuy nhiên tình hình dịch bệnh COVID bùng phát trở lại đã làm ảnh hưởng lớn đến các thị trường xuất nhập khẩu của Việt Nam”, ông Trịnh Minh Anh nói.

Tập trung vào các mặt hàng xuất khẩu có thế mạnh
Trong năm 2022, dự báo bối cảnh thế giới và trong nước có nhiều cơ hội để tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam tuy nhiên vẫn có nhiều rủi ro tiềm tàng. Tuy nhiên, các FTA thế hệ mới vẫn sẽ là một trong những xung lực hỗ trợ cho kinh tế Việt Nam tăng trưởng.

Ông Trịnh Minh Anh nhấn mạnh: “Chúng ta cần phải tập trung các giải pháp củng cố và mở rộng thị trường xuất khẩu, tận dụng tối đa lợi thế từ các FTA đã có hiệu lực, hướng dẫn doanh nghiệp chú trọng vào các thị trường nhỏ và thị trường ngách. Đồng thời, tăng cường quản lý xuất khẩu, nhập khẩu một số mặt hàng chiến lược”.

Cụ thể, với những mặt hàng xuất khẩu, ông Minh Anh kiến nghị cần tập trung vào nhóm hàng nông, lâm, thủy sản: sắn, cao su, nhân điều, rau quả, thủy sản, chè các loại...; nhóm hàng nhiên liệu, khoáng sản: than đá, xăng dầu các loại, dầu thô, quặng;

Nhóm hàng công nghiệp chế biến tiếp tục đóng vai trò quan trọng, đóng góp chính vào tăng trưởng xuất khẩu chung của cả nước khi chiếm tỷ trọng 86,1% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước: sắt thép các loại; máy móc thiết bị dụng cụ phụ tùng khác; gỗ và sản phẩm gỗ, hàng dệt và may mặc, giầy dép các loại.

Trong khi đó, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cho rằng, Việt Nam cần tập trung các sản phẩm, hàng hóa chủ chốt đang có lợi thế xuất khẩu, nhất là các mặt hàng công nghệ cao như điện thoại các loại và linh kiện; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; và máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác.

“Trong năm 2022, Bộ Công Thương đang và tiếp tục triển khai nhiều giải pháp mà Bộ đã chú trọng trong thời gian qua để hỗ trợ doanh nghiệp, nhờ vào các Hiệp định FTA thế hệ mới như Hiệp định CPTPP, EVFTA, UKVFTA để đẩy mạnh xuất khẩu”, ông Hải chia sẻ.

Dù vậy, trong bối cảnh dịch bệnh vẫn còn diễn biến phức tạp hiện nay, các FTA vừa là cơ hội và là thách thức. Trong đó, thách thức lớn nhất chính là quá trình vận chuyển hàng hóa, đảm bảo giao - nhận hàng đúng tiến độ.

“Thời điểm này, giá hàng hóa tăng mạnh có thể làm gia tăng chi phí đầu vào phục vụ sản xuất; giá cước vận tải tăng cao và xảy ra tình trạng thiếu hụt container vận chuyển. Trước những khó khăn này, chúng tôi cùng các cơ quan chức năng khác sẽ nỗ lực tìm ra những giải pháp tốt nhất, để giảm thiệt hại do đại dịch, từ đó tận dụng tối đa các hiệu quả của FTA”, ông Hải cho biết thêm.

Những giải pháp trọng tâm
Từ những trọng tâm được chỉ ra ở trên, ông Trịnh Minh Anh phân tích, trong năm 2022, các nhóm giải pháp cần triển khai thực hiện trong năm 2022.

Trước hết, về phát triển sản xuất công nghiệp, tiếp tục triển khai khẩn trương, quyết liệt, thống nhất từ Trung ương đến địa phương các nội dung hướng dẫn, chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 128/NQ-CP quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” và các hướng dẫn của Bộ Y tế, Bộ Giao thông vận tải nhằm bảo đảm tối đa lưu thông hàng hóa, lao động trở lại phục vụ việc phục hồi các hoạt động sản xuất sau dịch bệnh.

Tránh tình trạng “cát cứ”, không thống nhất gây khó khăn cho việc phục hồi các chuỗi cung ứng về hàng hóa và lao động cho sản xuất. Đồng thời bảo đảm cung ứng đầy đủ nguyên vật liệu, năng lượng.

Về xuất nhập khẩu, ông Minh Anh cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình dịch bệnh và trao đổi hàng hóa giữa các quốc gia để tham mưu Chính phủ các giải pháp điều hành ứng phó với các yếu tố bất lợi.

Chú trọng công tác triển khai thực hiện các Hiệp định thương mại tự do nói chung, nhất là các FTA thế hệ mới. Tổ chức xúc tiến thương mại trực tuyến, chú trọng logistics…

Tiếp tục triển khai thực hiện Nghị quyết số 63/NQ-CP ngày 29 tháng 6 năm 2021 về các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải ngân vốn đầu tư công và xuất khẩu bền vững những tháng cuối năm 2021 và đầu năm 2022.

Về phát triển thị trường trong nước, cần đẩy mạnh lưu thông phân phối hàng hóa nhằm bảo đảm cung ứng nguồn hàng thiết yếu phục vụ nhu cầu người dân giữa các địa phương.

Triển khai các chương trình kích cầu tiêu dùng trong nước như: tổ chức tháng khuyến mại trên toàn quốc, các chương trình bán hàng lưu động, chương trình bình ổn thị trường…

Đẩy mạnh các hoạt động kết nối cung cầu và xúc tiến thương mại thị trường trong nước. Đẩy mạnh áp dụng thương mại điện tử trong hoạt động lưu thông, phân phối hàng hóa;

“Một trong những yếu tố trọng tâm, tôi cho rằng rất quan trọng, đó là việc Việt Nam cần tiếp tục triển khai các chương trình, Đề án và Chiến lược phát triển thị trường trong nước giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, ông Minh Anh nói.