Kiến tạo không gian xanh, bồi đắp văn hoá xanh

Đô thị hoá và nhu cầu sống

Tại tọa đàm Không gian sống trong đô thị hiện đại với số đầu tiên có chủ đề: “Những yếu tố an cư thời hiện đại” diễn ra sáng nay 26/5, tại Hà Nội, ông Đỗ Viết Chiến, Tổng thư ký Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho rằng: “Công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa là 3 trụ cột của nền kinh tế. Để phát triển bền vững theo hướng tăng trưởng xanh là mục tiêu hàng đầu trong quá trình đô thị hóa".

Ông Chiến cũng cho rằng, quá trình đô thị hóa ở Việt Nam đang diễn ra nhanh chóng. Ngoài mặt mạnh, ưu việt của đô thị hóa là mang đến con người cư trú yếu tố văn minh đô thị, đồng thời đô thị hóa cũng lấy đi cảnh quan, môi trường sinh thái và nền văn hóa truyền thống nếu không được quan tâm đúng mức đến quy hoạch và kiểm soát phát triển đô thị một cách đầy đủ, bài bản. Nhiều làng xóm yên bình ven đê bỗng chốc trở thành khu dân cư đô thị hóa thiếu kiểm soát khi mà cơn “lốc” đô thị hóa tràn qua.

Trong đô thị hiện đại, bên cạnh các căn hộ tiện nghi, hiện đại với đồ dùng thông minh là khói bụi, tiếng ồn, là các không gian sinh hoạt cộng đồng thiếu thốn: thiếu công viên, vườn hoa, xây xanh, thiếu nhu cầu đỗ xe, nơi thu gom, tập kết rác thải, nước thải, môi trường giao lưu văn hóa, thiếu dịch vụ thiết yếu cho cuộc sống hàng ngày của mỗi dân cư.

Đồng quan điểm đó, tại toạ đàm, PGS.TS, KTS. Hoàng Mạnh Nguyên đặt ra vấn đề: "Cách đô thị hoá đã làm biến đổi dần về chất của đô thị. Với những gì đang diễn ra, chúng ta quay lại câu hỏi thế nào là không gian sống có chất lượng tốt".

Cũng theo ông Chiến, bởi chạy theo lợi nhuận mà nhiều chủ đầu tư bất chấp những vấn đề trên để ra sức xây dựng nhà để bán. Điều họ quan tâm dường như chỉ là làm sao để bán được nhiều hàng, kiếm được nhiều tiền, lợi ích kinh tế không đi cùng với kiến tạo giá trị cho cộng đồng, để lại nhiều hệ lụy trên nhiều phương diện.

“Bên cạnh những điều đáng buồn ấy, ta lại nhìn thấy không ít chủ đầu tư đặt câu chuyện sống xanh – sống thông minh lên hàng đầu và họ không ngừng nghỉ trên hành trình xây đắp, chuyên tâm tạo những giá trị sống đích thực”, ông Chiến nói.

Thế nào là một không gian đáng sống?

Không gian sống xanh là xu hướng tất yếu của những đô thị hiện đại, song, vấn đề đặt ra đó là làm thế nào để mỗi dự án thực sự trở thành nơi đáng sống. 

Ông Chiến chỉ ra, phải làm sao để tư duy sống xanh – thông minh trở thành nhu cầu bức thiết, là sự chọn lựa của số đông và đưa điều đó trở thành nhận thức bền vững, thì sự nỗ lực của riêng các chủ đầu tư thôi là chưa đủ. Để có một liên kết đô thị, từ Nhà nước, từ nhà đầu tư, cho đến người dân hưởng thụ phải hiểu được vấn đề này và thống nhất trong hành động, như vậy mới mong có được đô thị xanh.

Trong bài phát biểu, ông Chiến nhận định: "Đô thị xanh không chỉ là nhiều cây xanh. Hiểu đầy đủ nó phải là tự cân bằng N2, giảm phát thải cacbon, khi nhà kính vào môi trường, kiểm soát được nguồn chất thải, tái sử dụng chất thải, sử dụng nhiên liệu sạch, tiết kiệm nhiên liệu, sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường quản trị, vận hành xanh và cuối cùng là đảm bảo yếu tố cây xanh, mặt nước, văn hóa trong mỗi đô thị, đó cũng chính là yếu tố an cư tối thiểu thời hiện đại mà tôi muốn đề cập trong tọa đàm ngày hôm nay”.

Trong khi đó, ông Nguyên cho rằng: "Nói đến tương lai chúng ta nói đến thiết kế kiến trúc và tạo lập không gian sống để tạo ra thành phố, đô thị phát triển bền vững. Sơ khai của một đô thị hiện nay cần rất nhiều yếu tố về các nguồn lực, tổ chức sinh kế, khai thác tài nguyên… Đô thị hoá không phải là di cư vào thành phố, bành trướng thành phố mà là sự phát triển bền vững, hướng đến các đô thị xanh bền vững, bao gồm các giải pháp kiến tạo dựa trên 3 yếu tố: môi trường, kinh tế và xã hội".

Bàn về định nghĩa một đô thị xanh, ông Nguyên nhấn mạnh, với một đô thị, đầu vào bao gồm thức ăn, nước sạch, có các nguồn năng lượng. Nhưng sau khi vào đô thị xong, thì nó thải ra nước xám, rác, chất thải rắn. 

"Như vậy, muốn một đô thị xanh thì phải giảm thiểu đầu vào đồng thời làm sạch đầu ra. Phát triển đô thị bền vững sẽ bao gồm nhiều yếu tố như kinh tế, xã hội, giao thông, cấu trúc đô thị, năng lượng vật liệu. Để các yếu tố này giao nhau thì chúng ta hướng đến được đích là đô thị bền vững. Nhiều yếu tố được nhắc đến hiện nay để có một khu đô thị bền vững, đó là phòng chống lụt, sử dụng giao thông hợp lý, cây xanh, khai thác yếu tố tự nhiên trong công trình, tận dụng nguồn nước", ông Nguyên nhấn mạnh.

Ở góc nhìn khác, ông Chiến cho rằng: "Một công trình gọi là chuẩn của ngày hôm nay chưa chắc đã là chuẩn ở ngày mai, bởi lẽ cuộc sống là sự vận động liên tục, không ngừng nghỉ và khát vọng của con người là luôn hướng đến giá trị cao đẹp mang tính nhân văn với chất lượng cuộc sống ngày một cao hơn, tốt đẹp hơn. Vì vậy, xây dựng đô thị xanh không phải là câu chuyện sớm chiều và rất nhiều gian nan".

"Trên hành trình ấy, có một nhiệm vụ còn quan trọng hơn cả việc sửa sai, đó là không ngừng kiến tạo những không gian xanh mới, xây dựng, bồi đắp những văn hóa xanh trong từng nhà, từng khu chung cư, từng dự án… để từng bước tạo nên một hệ sinh thái xanh. Càng nhiều nhà đầu tư hiểu lợi ích của công trình xanh thì càng nhiều dự án xanh được ra đời. Một đô thị nhiều công trình xanh, đô thị đó sẽ tốt lên. Đó chắc chắn không phải là câu chuyện muốn hay thích nữa rồi mà là trách nhiệm của tất cả chúng ta - những kiến trúc sư, những nhà khoa học, nhà quản lý phát triển đô thị và những nhà văn, nhà thơ và nhiều học giả khác nữa", ông Chiến cho hay.