Đề xuất cho vay lãi suất 0% đối với ngân hàng bị rút tiền hàng loạt

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng vừa ký tờ trình gửi Quốc hội dự án Luật các tổ chức tín dụng (sửa đổi). Dự thảo mới nhất bổ sung quy định tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt được áp dụng một hoặc một số biện pháp hỗ trợ (Điều 148).

Theo đó, dự thảo Luật các tổ chức tín dụng sửa đổi quy định một ngân hàng bị rút tiền hàng loạt dẫn đến mất khả năng chi trả sẽ xếp vào diện được Ngân hàng Nhà nước "can thiệp sớm". Ngân hàng nào có lỗ luỹ kế lớn hơn 20% vốn điều lệ và các quỹ dự trữ cũng sẽ vào nhóm này.

Đây là nội dung mới so với quy định hiện hành. Hiện nay, Ngân hàng Nhà nước sẽ chỉ "can thiệp sớm" với tổ chức tín dụng vi phạm một trong ba tiêu chí như không duy trì được tỷ lệ khả năng chi trả trong 3 tháng liên tục, không duy trì được tỷ lệ an toàn vốn trong 6 tháng, xếp hạng dưới mức trung bình của Ngân hàng Nhà nước.

Khi một tổ chức tín dụng rơi vào diện "can thiệp sớm", Ngân hàng Nhà nước sẽ có biện pháp riêng để xử lý từ sớm khi tình trạng yếu kém chưa nghiêm trọng.

"Cho vay đặc biệt" là một trong những biện pháp áp dụng với nhóm này, theo dự thảo. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ "cho vay đặc biệt" với nhà băng cần can thiệp sớm với lãi suất 0% một năm.

Trường hợp cần thiết để bảo đảm an toàn hệ thống và trật tự an toàn xã hội, Ngân hàng Nhà nước sẽ chỉ định Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam, Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam hoặc một số tổ chức tín dụng khác cho vay đặc biệt với lãi suất 0%.

Trong khi đó theo quy định hiện hành, chỉ tổ chức tín dụng "bị kiểm soát đặc biệt" mới được tiếp cận "khoản vay đặc biệt" này (nhưng cũng không quy định rõ mức lãi suất vay).

NHNN sẽ xem xét, quyết định thực hiện các biện pháp hỗ trợ thanh khoản riêng với TCTD bị rút tiền hàng loạt gồm mua giấy tờ có giá của TCTD trên nghiệp vụ thị trường mở, thực hiện các giao dịch ngoại tệ với TCTD và tái cấp vốn với TCTD.

NHNN được phép sử dụng khoản dự phòng rủi ro để xử lý đối với các khoản phải thu không thu hồi được phát sinh từ các biện pháp xử lý khi TCTD bị rút tiền hàng loạt.

Theo dự thảo, TCTD cho vay đặc biệt được áp dụng các biện pháp hỗ trợ cụ thể như được vay tái cấp vốn với lãi suất 0%, thời hạn tương ứng với thời hạn cho vay đặc biệt tổ chức tín dụng khác, được giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc; không phải thực hiện tỷ lệ mua, đầu tư trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh; các khoản cho vay đặc biệt được áp dụng hệ số rủi ro 0% khi tính tỷ lệ an toàn vốn và được phân loại vào nhóm nợ đủ tiêu chuẩn…

Với các ngân hàng yếu kém, dự thảo luật đưa ra biện pháp can thiệp sớm, tăng thẩm quyền Ngân hàng Nhà nước gồm: các quyền như hạn chế hoặc đình chỉ quyền quyết định kinh doanh của người quản lý ngân hàng nếu có hành vi vi phạm pháp luật, tùy mức độ. Khi thực hiện can thiệp sớm, cho phép xử lý "từ sớm, từ xa" nếu tình trạng yếu kém của tổ chức tín dụng chưa đến mức nghiêm trọng. Bổ sung một số trường hợp kiểm soát đặc biệt, các phương án xử lý như chuyển giao bắt buộc, có phương án phá sản.

Tờ trình dự án luật của Chính phủ dẫn kinh nghiệm của một số nước có các cơ chế này để xử lý các khủng hoảng tài chính có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống.
Cụ thể, với ngân hàng Credit Suisse, để hỗ trợ Ngân hàng UBS mua lại Credit Suisse, Chính phủ Thụy Sỹ đã bảo lãnh cho khoản lỗ trị giá khoảng 9 tỷ CHF của CS và Ngân hàng Trung ương cho vay hỗ trợ thanh khoản 100 tỷ CHF cho UBS để thực hiện việc mua lại Credit Suisse.

Đứng trước những cuộc khủng hoảng như của Silicon Valley Bank (SVB) và Signature Bank, củng cố niềm tin của người dân đối với hoạt động ngân hàng, tránh việc đổ xô rút tiền hàng loạt, cơ quan cấp phép đã tiến hành đóng cửa ngân hàng, chỉ định Tập đoàn Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC) là tổ chức tiếp nhận và chuyển giao toàn bộ hoạt động của ngân hàng đổ vỡ cho ngân hàng bắc cầu để tiếp tục duy trì việc cung ứng dịch vụ ngân hàng, tài khoản cho các khách hàng hiện hữu trước khi được chuyển nhượng cho tổ chức nhận chuyển nhượng.

Để ngăn ngừa nguy cơ lan truyền rút tiền hàng loạt, FDIC đã tuyên bố bảo đảm cho tất cả các khoản tiền gửi tại SB và Signature Bank (bao gồm cả tiền gửi vượt hạn mức bảo hiểm và tiền gửi không được bảo hiểm).