Cảnh báo nhập khẩu phế liệu sẽ đổ bộ về Việt Nam trong năm 2019

Theo thống kê của Bộ Tài chính, tổng số lượng phế liệu Việt Nam nhập khẩu năm 2018 là hơn 9,2 triệu tấn, tăng khoảng 1,3 triệu tấn so với năm 2017. Đặc biệt, riêng đối với mặt hàng phế liệu nhựa, khi Trung Quốc có chủ trương cấm nhập khẩu nhiều chủng loại nhựa có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao thì lượng phế liệu này vào Việt Nam gia tăng đột biến trong 6 tháng đầu năm 2018.

Cảnh báo nguy cơ Việt Nam trở thành bãi rác công nghiệp. Hình minh họa.

Tuy nhiên, từ tháng 7/2018 khi Tổng cục Hải quan chỉ đạo các đơn vị thuộc và trực thuộc tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, kiểm tra thực tế, lượng phế liệu nhựa nhập khẩu về Việt Nam đã giảm rõ rệt. Theo đó, trong 6 tháng cuối năm 2018, tổng lượng phế liệu nhựa nhập khẩu về Việt Nam là 107.000 tấn, giảm mạnh so với mức 274.7000 tấn của nửa đầu năm.

Hiện nay, theo số liệu của Tổng cục Hải quan, trung bình mỗi tuần có hơn 2.000 container phế liệu nhập khẩu vào Việt Nam, đồng thời cũng có hơn 2.000 container được cơ quan hải quan giải quyết thủ tục thông quan.

Điều này theo Bộ Tài chính có nghĩa là khi cơ quan hải quan tăng cường công tác quản lý phế liệu nhập khẩu và triển khai các biện pháp ngăn chặn từ xa, không cho phép dỡ hàng không đủ điều kiện xuống cảng, các doanh nghiệp đã chủ động chỉ nhập khẩu vào Việt Nam các lô hàng phế liệu đáp ứng các điều kiện.

Tuy vậy, theo Bộ Tài chính, bắt đầu từ 1/1/2019, Trung Quốc tiếp tục bổ sung thêm 8 loại phế liệu không được phép nhập khẩu (tăng từ 24 lên 32 loại so với năm 2018). Malaysia thì gần như cắt giảm hầu hết danh mục phế liệu được phép nhập khẩu vào quốc gia này.

Do chính sách cấm nhập khẩu của các nước xung quanh khu vực vốn đứng đầu về nhập phế liệu nhiều nhất thế giới thay đổi nên năm 2019, Bộ Tài chính dự đoán, phế liệu sẽ tiếp tục dịch chuyển mạnh vào Việt Nam.

Trả lời báo chí, TS Bùi Ngọc Sơn - Viện Kinh tế Chính trị cho hay: ""Việt Nam là nước láng giềng thân cận bên cạnh Trung Quốc. Đặt trong bối cảnh luật pháp Việt Nam còn nhiều lỗ hổng trong quản lý, bảo vệ môi trường, lại có chi phí nhân công rẻ, tình trạng tham nhũng chưa được giải quyết triệt để thì khả năng bị Trung Quốc đẩy rác thải công nghệ sang là khó tránh khỏi.

Trong đó đáng ngại nhất là những loại rác thải công nghệ chưa qua xử lý, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao, gây hại cho sức khỏe con người như chất những chất phóng xạ".

Vị chuyên gia cho biết, dù chưa được khẳng định có một mối liên hệ nào giữa hàng nghìn container chở rác thải công nghệ vô chủ bị bỏ lại các cảng biển Việt Nam với khả năng Trung Quốc chuyển ngành công nghiệp tiềm ẩn đầy nguy cơ này sang Việt Nam, nhưng thông qua các dự án đầu tư để đẩy rác công nghệ bằng các hợp đồng mua bán máy móc, thiết bị là hoàn toàn có thể xảy ra.

Việt Nam trở thành sân sau cho mặt hàng phế liệu của Trung Quốc càng có cơ sở khi con số thống kế của cơ quan chức năng chỉ ra, tính đến hết tháng 11/2018, Việt Nam đã chi gần 11 tỷ USD nhập thiết bị dụng cụ, phụ tùng và máy móc từ Trung Quốc.