Các nhận biết và phòng chống bệnh đường hô hấp ở trẻ em khi giao mùa

Thời điểm giao mùa với những ngày thời tiết nóng lạnh thất thường và liên tục kèm theo những cơn mưa bất chợt khiến cơ thể người chưa thể thích nghi ngay được với điều kiện thời tiết như vậy. Sự kém thích nghi của cơ thể dẫn đến việc mắc các chứng bệnh về đường hô hấp và điều này còn xảy ra đặc biệt nhiều ở trẻ em do hệ thống miễn dịch cơ thể còn yếu.

Trung bình người trưởng thành có thể bị viêm đường hô hấp trên khoảng 2 – 4 lần mỗi năm và con số này còn cao hơn rất nhiều đối với trẻ em. Theo thống kê được nghiên cứu bởi các tổ chức y tế Hoa Kỳ, mỗi năm trẻ có thể bị viêm đường hô hấp trên cấp tính đến 10 lần.

Tùy theo từng lứa tuổi và cơ địa của trẻ và tác nhân gây bệnh mà bệnh có biểu hiện và mức độ khác nhau. Tuy nhiên nếu biết cách phòng tránh từ sớm thì hệ miễn dịch của trẻ sẽ khỏe mạnh hơn, trẻ ít mắc bệnh hơn. Thậm chí nếu nhận biết bệnh và có phương pháp điều trị đúng thì bệnh của trẻ cũng nhẹ và mau khỏi hơn. 

Các bậc cha mẹ nên cực kỳ cẩn thận với những biểu hiện bệnh của trẻ trong thời điểm giao mùa, tránh chủ quan mà để bệnh của trẻ phát triển nặng có ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển của trẻ. 

TÌM HIỂU VỀ VIÊM ĐƯỜNG HÔ HẤP 

-  Viêm đường hô hấp trên là tình trạng nhiễm trùng cấp tính ở đường hô hấp trên do ảnh hưởng của các vi sinh vật gây bệnh. Bệnh thường xảy ra vào thời điểm giao mùa (khoảng tháng 9 đến tháng 3), lúc trời trở lạnh, độ ẩm trong không khí giảm thấp.

- Virus là nguyên nhân chủ yếu gây nên viêm đường hô hấp trên. 

- Trẻ bị nhiễm bệnh khi hít phải dịch tiết có chứa vi khuẩn hay virus do người bệnh bắn ra khi họ ho, hắt hơi, sổ mũi hoặc do bé cầm nắm các vật dụng, đồ chơi nhiễm bẩn bị bám dịch tiết hay có sự hiện diện của các vi sinh vật gây bệnh.

Trẻ có thể mắc các bệnh về đường hô hấp bất cứ lúc nào, đặc biệt nhiều hơn vào thời điểm giao mùa.

- Bệnh có thể gặp ở bất kỳ trẻ nào và ở nhiều độ tuổi khác nhau. Tuy nhiên, khả năng mắc bệnh sẽ cao hơn nếu bé sinh sống ở những nơi chật hẹp, đông người, môi trường bị ô nhiễm, điều kiện vệ sinh kém.

- Trẻ sinh nhẹ cân, thiếu tháng, không được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ, suy dinh dưỡng, cơ địa suy giảm miễn dịch hay có các bệnh lý mạn tính khác sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những trẻ khác và diễn tiến bệnh thường có khuynh hướng trầm trọng hơn.

CÁCH NHẬN BIẾT MỘT SỐ BỆNH HÔ HẤP PHỔ BIẾN 

1. Viêm mũi họng 

Sau khi bị lây nhiễm 1 – 2 ngày, trẻ bắt đầu có biểu hiện của cảm lạnh với các triệu chứng thường gặp như:

- Ngạt mũi, hắt hơi, nhảy mũi, chảy nước mũi. Ban đầu bé sổ mũi trong, sau đó nước mũi chuyển sang màu trắng đục, xanh hoặc vàng trong vòng 2 – 3 ngày.

- Trẻ có thể biếng ăn, ăn uống ít lại, khóc khi ăn do bị đau họng, nuốt khó, nuốt vướng.

- Ho xuất hiện sau 4- 5 ngày do họng bị kích thích và nước mũi chảy xuống họng.

- Bên cạnh đó trẻ có thể sốt (thường chỉ sốt nhẹ, nhưng đôi khi có thể lên đến 39-40°C), nhức đầu, viêm kết mạc mắt (sợ ánh sáng, mắt đỏ, đau, ngứa và chảy nước mắt), hơi thở hôi, đau cơ, mệt mỏi, đau bụng, nôn ói, tiêu chảy…

- Thông thường các triệu chứng trên sẽ cải thiện trong vòng 7 ngày và bé sẽ nhanh chóng hồi phục.

2. Viêm họng do vi khuẩn

Không có một tiêu chuẩn chắc chắn để phân biệt giữa viêm họng do virus hay vi khuẩn. Tuy nhiên, khả năng viêm họng do vi khuẩn được nghĩ đến khi triệu chứng viêm mũi họng kéo dài hơn 10 ngày hay tình trạng sức khỏe bé trở nên xấu đi sau 5-7 ngày đầu.

Các triệu chứng viêm mũi, họng và sốt khi giao mùa rất dễ xảy ra.

3. Viêm mũi xoang cấp ở trẻ

- Biểu hiện thường tương tự với viêm mũi họng cấp nhưng triệu chứng dường như cải thiện trong vòng một tuần sau đó lại trở nên xấu đi.

- Trẻ ngạt mũi, sổ mũi nhiều và kéo dài, nước mũi đục có màu vàng hoặc xanh. Tuy nhiên màu sắc của nước mũi không giúp ích nhiều cho việc chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh. Nếu tình trạng viêm mũi kéo dài trẻ có thể bị giảm hay mất khả năng nhận biết mùi.

- Đôi khi trẻ có thể mô tả được cảm giác nặng đầu, đau sau hốc mắt, đau tức vùng mặt, đau răng….

- Trẻ có cảm giác rát hay khô họng do họng bị kích thích bởi dịch nhầy từ trên mũi xuống hay mũi bị ngạt mũi nhiều khiến trẻ phải thở bằng miệng.

- Ngoài ra trẻ còn có thể sốt, ho (ho thường vào ban ngày, kéo dài trên 10 ngày), hôi miệng, mệt mỏi…

4. Trẻ bị viêm thanh thiệt cấp

Theo thống kê, tỉ lệ trẻ viêm thanh thiệt ở từng quốc gia khác nhau. Trung bình cứ 100.000 trẻ sẽ có 6 -14 trẻ mắc bệnh. Độ tuổi mắc bệnh thường trong khoảng 2-7 tuổi, tập trung chủ yếu ở lứa tuổi lên ba.

Bệnh do vi khuẩn Hemophilus influenzae gây ra. Triệu chứng xuất hiện đột ngột, trẻ có các triệu chứng như:  sốt cao, hạch cổ hai bên, miệng ứ đọng nhiều nước bọt do đau họng, nuốt vướng, nuốt khó, thay đổi giọng nói hay mất tiếng, ho khan, khó thở…

Bệnh diển tiến nhanh và nặng, nếu không được điều trị kịp thời trẻ có thể tử vong do nhiễm trùng, nhiễm độc, suy hô hấp.

Cần nhận biết và có cách điều trị phù hợp để ngăn bệnh nặng lên ở trẻ.

5. Viêm thanh quản – viêm phế quản cấp

Mọi người đều có thể mắc bệnh, độ tuổi thường gặp từ 6 tháng đến 6 tuổi, tập trung chủ yếu ở trẻ lên hai.

- Sau vài ngày khởi bệnh với triệu chứng cảm lạnh hay viêm mũi họng thông thường, tình trạng sức khỏe trở nên trầm trọng hơn. Trẻ khàn tiếng hoặc mất tiếng, thở rít, khò khè, thở co lõm hõm ức, ho…

- Trẻ thường ho khan, tiếng ho ong ỏng như chó sủa. Cơn ho có thể đột ngột xuất hiện nhiều lần, nhất là trong đêm.

- Khó thở, thở nhanh, ồn ào, co kéo cơ hô hấp phụ cũng là những dấu hiệu thường gặp. Trường hợp nặng bé có thể vã mồ hôi, tím tái, lơ mơ và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

6. Cảm cúm 

Chứng bệnh này chủ yếu do cơ thể gặp gió lạnh hoặc không thích nghi được với sự thay đổi nóng lạnh liên tục của thời tiết. Trẻ em là nhóm mắc căn bệnh này nhiều do hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện khiến virus cúm dễ dàng gây bệnh.

- Triệu chứng thường thấy như sốt nhẹ, có thể ớn lạnh, đau đầu, chóng mặt, ho, đau họng, nghẹt mũi, chán ăn, đặc biệt là hắt hơi nhiều và chảy nước mũi trong.

- Tùy theo sức đề kháng của cơ thể mà thời gian bệnh kéo dài hay rút ngắn, giảm nhẹ hoặc nghiêm trọng hơn.

Trẻ cũng rất dễ nhiễm virus cúm do hệ miễn dịch còn chưa hoàn thiện.

CÁCH PHÒNG CHỐNG CÁC BỆNH HÔ HẤP Ở TRẺ

- Cho trẻ bú mẹ từ những giờ đầu sau sinh và duy trì đến 2 tuổi.

- Ăn dặm đúng thời điểm với chế độ dinh dưỡng hợp lý.

-Cho trẻ uống nhiều nước hơn, ăn đủ chất dinh dưỡng, tăng cường rau xanh và hoa quả để tăng sức đề kháng

-Cho trẻ đi tiêm chủng đầy đủ theo chương trình tiêm chủng Quốc gia.

-Giữ vệ sinh sạch sẽ cho trẻ, vệ sinh mũi họng hàng ngày bằng dung dịch nước muối sinh lý.

Hạn chế cho trẻ tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc các nơi đông người khi giao mùa.

-Tránh nhiễm lạnh cho trẻ bằng cách không cho trẻ ăn uống đồ quá lạnh. Giữ ấm chân, tay và cổ cho trẻ khi thời tiết giao mùa. 

-Không hút thuốc lá và giữ nhà cửa luôn thông thoáng, sạch sẽ.

-Hạn chế đưa trẻ đến nơi đông người trong mùa dịch bệnh.

-Mang khẩu trang khi tiếp xúc với người bệnh.