Bộ Tài chính đề xuất tăng tối đa thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu

Tăng để tạo dư địa điều chỉnh

Theo đó, tại dự thảo xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024 đang được Bộ Tư pháp hoàn thiện để trình Chính phủ, Bộ Tài chính đề xuất sửa khung thuế BVMT với xăng theo hướng giữ mức thuế tối thiểu hiện hành là 1.000 đồng/lít và tăng mức thuế tối đa lên hơn 4.000 đồng/lít.

Bộ Tài chính cho biết, các nghiên cứu chỉ ra xăng, dầu, mỡ nhờn là sản phẩm có chứa nhiều chất gây ô nhiễm môi trường, gây hại đến an toàn sức khỏe và môi trường sống như chì, lưu huỳnh, benzen... So với nhiều nước trên thế giới, tỷ trọng thuế trong giá xăng dầu bán ra của nước ta hiện nay vẫn thấp hơn mức bình quân chung.

Nếu giá dầu thô thế giới trong khoảng 90-100 USD/thùng thì tỷ lệ thuế trong giá xăng, dầu khoảng 31% đối với xăng, 18,7% đối với dầu. Trong khi đó, tỷ trọng thuế trong giá bán xăng dầu ở nhiều nước chủ yếu trong khoảng 40-55% đối với xăng và 35-50% đối với dầu (ngoại trừ một số quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lớn thì có tỷ trọng thấp hơn).

"Như vậy, mức thuế đối với xăng, dầu, mỡ nhờn đang được quy định bằng mức tối đa hoặc gần bằng mức tối đa trong khung thuế. Do đó, trường hợp cần thiết phải điều chỉnh tăng mức thuế BVMT đối với các hàng hóa này", Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Sau khi cân nhắc các yếu tố, Bộ này đề nghị sửa đổi khung thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn theo hướng: mức thuế tối thiểu giữ bằng mức thuế tối thiểu hiện hành, điều chỉnh tăng mức thuế tối đa để tạo dư địa điều chỉnh chính sách khi cần thiết theo yêu cầu quản lý Nhà nước.

Riêng đối với dầu hỏa thì Bộ này đề nghị giữ khung thuế BVMT như hiện hành vì dầu hỏa là mặt hàng thiết yếu phục vụ cho đa số người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số. Ngoài ra, Bộ đề nghị đổi đơn vị tính đối với dầu mazut từ "lít" thành "kg" cho phù hợp với thực tế.

Đề xuất gây bất ngờ

Sau khi xem xét ý kiến của Bộ Tài chính, nhiều người tỏ ra khá bất ngờ, bởi tại dự thảo lần 2 Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2023, Bộ Tài chính đề xuất mức thuế BVMT với xăng giảm từ 4.000 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/lít; nhiên liệu bay giảm từ 3.000 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/lít; dầu diesel giảm từ 2.000 đồng/lít xuống mức sàn 500 đồng/lít; dầu mazut, dầu nhờn giảm từ 2.000 đồng/lít xuống mức sàn 300 đồng/lít; mỡ nhờn giảm từ 2.000 đồng/kg xuống mức sàn 300 đồng/kg; dầu hỏa giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 300 đồng/lít.

Bộ Tài chính đánh giá, việc giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn sẽ góp phần kìm hãm sự tăng giá bán lẻ xăng dầu trong nước, từ đó góp phần giảm chỉ số CPI, kiềm chế lạm phát và hạn chế tác động tiêu cực đến nền kinh tế khi giá xăng dầu vẫn còn ở mức cao.

Theo Bộ Tài chính, do giá bán lẻ xăng dầu trong nước phụ thuộc chủ yếu vào giá xăng dầu thành phẩm thế giới nên mức giảm giá bán lẻ xăng dầu trong nước sẽ phụ thuộc vào tình hình biến động của giá xăng dầu thành phẩm thế giới. Tuy nhiên, giảm thuế BVMT đối với xăng dầu cũng sẽ góp phần hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh giá xăng dầu vẫn còn ở mức cao.

Tháng 1/2023, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 30/2022/UBTVQH 15, trong đó quy định thuế BVMT đối với xăng, trừ etanol là 2.000 đồng/lít (tăng hơn 1.000 đồng/lít so với cùng kỳ 2022, nhưng vẫn thấp hơn mức kịch khung 4.000 đồng/lít các năm trước).

Các loại dầu diesel, nhiên liệu bay, mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn được tính thuế BVMT từ 1.000 đồng/lít (kg), riêng dầu hoả là 600 đồng/lít.

Trước đó, trong năm 2022, do tác động nặng nề của đại dịch Covid-19, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã nhiều lần cho giảm thuế BVMT với xăng dầu để hỗ trợ nền kinh tế, người dân, mức thuế thấp nhất của thuế BVMT có lúc xuống 600 đồng-1.000 đồng/lít (kg), tuỳ loại xăng dầu.

Hiện tại, mức thuế BVMT với xăng (trừ ethanol) được giảm còn 2.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu nhờn, dầu mazut và mỡ nhờn là 1.000 đồng/lít; dầu hỏa 600 đồng/lít.

Sang năm 2024, thuế BVMT với xăng dầu, mỡ nhờn sẽ trở lại mức trần của biểu khung thuế, tức xăng là 4.000 đồng/lít; nhiên liệu bay là 3.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn là 2.000 đồng/lít; dầu hỏa là 1.000 đồng/lít; mỡ nhờn là 2.000 đồng/kg.